«Φρύνη»
μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος,
στίχοι: Νίκος Γκάτσος
ερμηνεία: Σταμάτης Κόκοτας
Το τραγούδι Φρύνη του Σταύρου Ξαρχάκου σε στίχους του Νίκου Γκάτσου, έχει ως βασική του αναφορά την ονομαστή εταίρα Φρύνη, με την απίστευτη ομορφιά και το τέλειο καλλίγραμμο κορμί, που λένε ότι χρησίμευε ως πρότυπο πολλών αγαλμάτων.
Στα αρχαία χρόνια, τις περισσότερες και ωραιότερες εταίρες τις είχαν η Αθήνα και η Κόρινθος. Εκείνες όμως που έμειναν στην ιστορία για το απαράμιλλο κάλλος, την ευφυΐα και την ομορφιά τους ήταν η Ασπασία, η Φρύνη, η Λάμια και η Θαργηλία.
Η Φρύνη γεννήθηκε στις Θεσπιές Βοιωτίας γύρω στο 371 π.Χ. Το πραγματικό της όνομα ήταν Μνησαρέτη, αλλά ονομάστηκε «Φρύνη» λόγω της ωχρότητας του προσώπου της.
Εξαιτίας της εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς του σώματος και του προσώπου της απέκτησε μεγάλη φήμη, ενώ έγινε πάμπλουτη. Μάλιστα είχε γίνει τόσο πλούσια, που λέγεται ότι προσφέρθηκε να ανοικοδομήσει τη Θήβα, η οποία είχε καταστραφεί από τον Μέγα Αλέξανδρο (335 π.Χ.) υπό τον όρο να αναγραφεί το όνομα της σε μάρμαρο στην είσοδο της πόλης. Οι Θηβαίοι όμως αρνήθηκαν.
Με την εταίρα Φρύνη συνευρίσκονταν σπουδαίοι και επιφανείς άνδρες της εποχής, όπως ο Πραξιτέλης, ο Υπερείδης, ο Ξενοκράτης κ.ά.
Η Φρύνη με την απίστευτη ομορφιά, χρησίμευε στον Πραξιτέλη και στον Απελλή ως πρότυπο αγαλμάτων της θεάς Αφροδίτης. Ακόμη λέγεται ότι κάποτε η Φρύνη κατηγορήθηκε για ασέβεια και στάθηκε προ του δικαστηρίου, ο ρήτορας που την υπεράσπιζε, ο Υπερείδης, κατάφερε να προκαλέσει την επιείκεια των δικαστών και να την αθωώσει, αφαιρώντας το χιτώνα της και εκθέτοντας, μπρος τα μάτια τους, τα εξαίρετα θέλγητρα της.