Οι πίνακες της Χριστίνης Κανιτσάκη ενεργοποιούν των «Παιχνιδιών (τη) μνήμη»

Της Νικολέτας Βρέκα

«Παιχνιδιών μνήμη» ο τίτλος της ταξιδιάρικης και γεμάτη μνήμες και ζωηράδα 2^ης έκθεσης ζωγραφικής της Χριστίνης Κανιτσάκη και η αλήθεια είναι πως ενεργοποίησε τις θύμησες των μεγαλύτερων και τη φαντασία των παιδιών.

34 ξεχωριστά έργα στόλισαν το ιστορικό ΧΑΜΑΜ της γραφικής οδού Κατρέ και εκτός από το ενδιαφέρον που παρουσίαζε η ίδια η έκθεση, έχει ενδιαφέρον και η ιδέα πίσω από αυτήν. Ξεκίνησε από κάποια παιχνίδια και vintage πλέον αντικείμενα που είχε η ίδια η καλλιτέχνιδα στο σπίτι της (π.χ. το κίτρινο αυτοκινητάκι του θείου της Σήφη έγινε ένας πανέμορφος πίνακας που το απεικονίζει). Μνήμες από οικογενειακά κειμήλια στο σπίτι παίρνουν σάρκα και οστά στους πίνακές της. Από παλιά της άρεσε να τα περιεργάζεται και την προηγούμενη δεκαετία ήρθε η πρώτη σκέψη, δίχως όμως να είναι ολοκληρωμένη ιδέα. Φωτογραφικός –όπως λέει κι η ίδια- ρεαλισμός και διάθεση αφαιρετική με φανταστικά στοιχεία, ψευδαίσθηση και όνειρο γίνονται ένα και παίρνουν το σχήμα και την τελική εικόνα που δημιουργεί ο κάθε μικρός ή μεγάλος επισκέπτης. Η αφαιρετική διάθεση είναι αυτή που επικρατεί εν τέλει, μιας κι η ζωγράφος δεν στόχευε στην απόλυτα ρεαλιστική απεικόνιση των παιχνιδιών.

«Είμαστε σε μια εποχή που συν-υπάρχουν όλων των ειδών τα καλλιτεχνικά ρεύματα· ζούμε σε μια εποχή πολυμορφική. Εγώ θέλω οι πίνακές μου να έχουν ρεαλιστικά στοιχεία, χωρίς να κυριαρχούν. Επιθυμώ να ζωντανεύουν τα στοιχεία αυτά μπροστά στον θεατή των έργων». Έργα ζωηρά, «ζωντανά», φωτεινά, πολύχρωμα αλλά και γήινα, που ενεργοποιούν τη φαντασία των ανθρώπων, φιλότεχνων ή μη και τους αφήνουν να διαλέξουν οι ίδιοι τι ξυπνά από τις παιδικές τους μνήμες.

Όπως μας λέει, το θέμα του παιδικού παιχνιδιού στην τέχνη δεν είναι κάτι καινούριο, όπως και αυτό των αντανακλάσεων. Προσπάθησε όμως να το κάνει πιο προσωπικό με την αναζήτηση των αντικειμένων και παιχνιδιών, τον δανεισμό αυτών και την τοποθέτησή τους σε ένα δικό της καλλιτεχνικό πλαίσιο στο σύγχρονο σήμερα. Ξύλινα παιχνίδια, τρενάκια, αλογάκια, και εν γένει αντικείμενα παλιών εποχών προσαρμόζονται με νέες τεχνικές στο τώρα και κινητοποιούν ανθρώπους όλων των ηλικιών να «παίξουν» μαζί τους.

Η αρχική ιδέα ήταν να κάνει μια συνεργασία με ανθρώπους του λόγου, ποιητές και συγγραφείς, και να υπάρχει μια συνομιλία ουσιαστικά μεταξύ των έργων, αλλά δυστυχώς λόγω του κορωνοϊού κάτι τέτοιο δεν ήταν εφικτό. Επίσης, ιδανικά, θα επιθυμούσε την προσθήκη και προβολή των παιχνιδιών του τότε στον πίνακα του τώρα, για την επίτευξη της ζωντάνιας, αμεσότητας και αρμονικής συνύπαρξης με τα έργα της.

Η τεχνική των αντανακλάσεων που χρησιμοποιεί αποσκοπεί στην δημιουργία ενός φανταστικού κόσμου γύρω από το παιχνίδι. Το χρώμα, τα σχήματα που παράγονται δημιουργούν ένα ονειρικό παιχνίδι, κάτι που ουσιαστικά ενυπάρχει στο ίδιο το παιχνίδι. Εξάλλου, τα έντονα και ζωηρά χρώματα ταιριάζουν στη θεματολογία του παιδικού παιχνιδιού. Από την ατομική έκθεση του 2010, στο επίσης ιστορικό «Μοναστήρι του Καρόλου», και τα «Τοπία Ψυχών», έγινε το καλλιτεχνικό άλμα στην έκθεση του 2021 και στο παιδικό παιχνίδι που κρύβεται στις ψυχές των παιδιών και στις μνήμες των ενηλίκων. «Στόχευα σε μια ψυχική ανάταση και η έκθεσή μου προέκυψε σαν μια αντίδραση στον κορωνοϊό και στην δύσκολη περίοδο που όλοι δοκιμαστήκαμε. Για έναν καλλιτέχνη όμως μια τέτοια κατάσταση μπορεί να είναι ευεργετική και να γίνει δημιουργική, γιατί έχει τη δυνατότητα να αφοσιωθεί στο έργο του, να συνομιλήσει με αυτά και να τα ολοκληρώσει», αναφέρει σχετικά.

Ο κόσμος τίμησε και με το παραπάνω την δεύτερη ζωγραφική της έκθεση και, απ’ ότι μας λέει περιχαρής, οι μεγάλοι σε ηλικία επισκέπτες συγκινήθηκαν, ενώ οι μικροί χαιρόντουσαν και ευχαριστιόντουσαν με την βόλτα τους ανάμεσα σε τόσους πολύχρωμους και μεστούς παιδικότητας πίνακες. Η επισκεψιμότητα ήταν απρόσμενα μεγάλη, καθώς συνολικά επισκέφτηκαν την έκθεση ζωγραφικής πάνω από 350 άτομα. Ως φαίνεται, ο κόσμος διψούσε για πολιτισμό και είχε ανάγκη να χαθεί σε δημιουργικά καλλιτεχνικά δρώμενα. Η κα Κανιτσάκη θέλει να δέχεται ανατροφοδότηση από τον κόσμο και να νιώθει τον παλμό που δημιουργούν τα έργα της: «Με ενδιαφέρει η γνώμη του κόσμου και μου άρεσε που εκφράζονταν, σχολιάζανε και διαλέγανε οι ίδιοι το αγαπημένο τους έργο, μικροί και μεγάλοι».

Αγαπάει πολύ την ακουαρέλα σαν υλικό, την έχει χρησιμοποιήσει και παλαιότερα, την χρησιμοποίησε και τώρα με ίδιο μοτίβο όπως στα υπόλοιπα έργα αλλά με διαφορετικό τρόπο. Θεωρεί πως λόγω της διαφάνειας εξυπηρετεί με έναν ιδιαίτερο τρόπο το στοιχείο του ονείρου και φανταστικού και μάλιστα ήταν έργα που άρεσαν πολύ στους επισκέπτες της έκθεσης.

Θα μπορούσε κανείς να πει πως το παιδικό στοιχείο υπάρχει μέσα της, μιας και είναι δασκάλα ζωγραφικής εδώ και 20 έτη και περιτριγυρίζεται από μικρούς μαθητές. Της αρέσει πολύ να κάνει αυτή τη δουλειά, το ίδιο κι η ζωγραφική επαφή με τα παιδιά και τους μεγάλους. Ενώ βιοπορίζεται από αυτό, πιστεύει ακράδαντα πως η έκθεση είναι απαραίτητη για έναν καλλιτέχνη για να δηλώσει την παρουσία του στο πολιτιστικό γίγνεσθαι.

Όσον αφορά τους μελλοντικούς της ζωγραφικούς στόχους, επιθυμεί να πραγματοποιήσει μια τρίτη ατομική έκθεση γύρω από τη θεματολογία των τοπίων, δίχως όμως να έχει κατασταλάξει. Κάθε έκθεση έχει κόπο, μόχθο αλλά και όμορφα συναισθήματα από πίσω, όπως αφήνει να εννοηθεί.

Η ζωγράφος της έκθεσης, Χριστίνη Κανιτσάκη

Ερωτηθείσα για την υποβάθμιση των καλλιτεχνικών μαθημάτων και την κατάργησή τους από το σχολείο, σχολίασε πως: «Δεν έπρεπε να καταργηθούν· είναι ένα μάθημα που το χρειάζονται τα νέα παιδιά γιατί αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτιστικού κόσμου και το έχουν ανάγκη για να εκφραστούν και να δημιουργήσουν. Κι επειδή η τέχνη διδάσκεται, προσφέρει τη δυνατότητα της ανάπτυξης πολλών δεξιοτήτων. Το παιδί μέσα από την εκμάθηση αναπτύσσει το δικό του προσωπικό στιλ αλλά και κόσμο. Η ζωγραφική, εξάλλου, είναι το μοναδικό μάθημα-δραστηριότητα που επιτρέπει την ενεργοποίηση της φαντασίας του παιδιού». Συνήθως, όπως παρατηρεί κι η ίδια, το παιδί από μόνο του ζητάει από τον γονιό να ασχοληθεί με μια αντίστοιχη δραστηριότητα, καθώς δεν είναι από τις πρώτες που περνά στο μυαλό των γονέων.

Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφερθούν οι ευχαριστίες της ζωγράφου προς τους φορείς που στήριξαν αυτό το καλλιτεχνικό εγχείρημα, δηλαδή την αρχαιολογία που παραχώρησε τον υπέροχο χώρο και ιστορικό μνημείο που σαν μπει ο επισκέπτης νιώθει ότι θα βιώσει μια ολοκληρωμένη καλλιτεχνική εμπειρία και την ΚΕΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ και τον Δήμο Χανίων που βοήθησαν στη συνδιοργάνωση και υποστήριξαν ποικιλοτρόπως την έκθεση.

Τέλος, η ίδια ήθελε μέσα από αυτήν την έκθεση να φύγουν οι προβληματισμοί κι οι αρνητικές εικόνες του τελευταίου διαστήματος και να νιώσει ο κόσμος μια ζεστασιά, θαλπωρή και ψυχική ανάταση μέσα από τον παιγνιώδη χαρακτήρα των έργων της. Και θεωρούμε πως το κατάφερε. Ραντεβού στην επόμενη έκθεση της κυρίας Χριστίνης Κανιτσάκη, που της ευχόμαστε να μην αργήσει να πραγματοποιηθεί.