Γιάννης Ρίτσος: Ποιητική δημιουργία – ελληνική και πανανθρώπινη 

Της Ελένης Τσολιά

Το πλούσιο έργο του, περισσότερες από εκατό ποιητικές συλλογές, πεζογραφήματα, θεατρικά έργα αλλά και μελέτες για το έργο ξένων ποιητών και η απόδοση στα ελληνικά ποιημάτων τους, η ωριμότητα της ποιητικής του δημιουργίας αλλά και η ζωή του η γεμάτη διώξεις, εξορίες και αγώνες για την ειρήνη και την δικαιοσύνη τον κατέστησαν τον κυριότερο εκφραστή των αγώνων και των ελπίδων του ελληνικού λαού. Η φήμη του ποιητή και αγωνιστή απλώθηκε και έξω από την Ελλάδα.

Το 1977, η Σοβιετική Ένωση τον τίμησε απονέμοντάς του το διεθνές βραβείο ειρήνης Λένιν για την ενίσχυση της ειρήνης μεταξύ των λαών.

«Θερμά και ειλικρινά ευχαριστώ για την απόφαση που πάρθηκε. Σε όλη τη ζωή μου είμαι αφοσιωμένος στα ιδανικά της ειρήνης. Σήμερα για μένα είναι μια μεγάλη γιορτή και είμαι συγκινημένος μέχρι το βάθος της ψυχής μου. Δεν μπορώ να συγκρατήσω τα δάκρυα της χαράς και της ευγνωμοσύνης για τη μεγάλη αναγνώριση και την εκτίμηση του δημιουργικού μου έργου»

(Δηλώσεις  του Γιάννη Ρίτσου μετά την είδηση για την απονομή του βραβείου Λένιν για την ειρήνη).

Ο ώριμος ποιητικός του λόγος ανέδειξε την πλαστικότητα και την εκφραστικότητα της νέας ελληνικής γλώσσας. Οι Ρώσοι ελληνιστές, άριστοι γνωστές της αρχαίας και της μεσαιωνικής ελληνικής γλώσσας, αλλά και το ευρύ κοινό στη Σοβιετική Ένωση, μέσα από την ποίησή του ήρθαν σε άμεση επαφή με την νέα ελληνική γλώσσα. Το έργο του Γιάννη Ρίτσου ήταν για αυτούς το παράθυρο προς την ιστορία και το πνεύμα  της σύγχρονης Ελλάδας.

Ο Γιάννης Ρίτσος ήταν κομμουνιστής και αυτό βέβαια του έδινε την εύνοια των σοβιετικών εκδοτικών οίκων, που φρόντισαν να γίνουν στα ρωσικά πολλές και αξιόλογες μεταφράσεις των έργων του.  Αυτή του όμως η ιδιότητα και το ιδεολογικό του όραμα δεν θα ήταν αρκετά για να γίνει αποδεκτός και πολύ περισσότερο να αγαπηθεί από ένα τόσο απαιτητικό και μυημένο αναγνωστικό κοινό όπως είναι το ρωσικό αναγνωστικό κοινό.

Το έργο  του, ελληνικό και πανανθρώπινο, άγγιξε τις ψυχές των Ρώσων αναγνωστών τόσο, όσο μόνο λίγοι ξένοι ποιητές κατάφεραν. Το διεθνές βραβείο Λένιν για την ενίσχυση της ειρήνης μεταξύ των λαών απονεμήθηκε στο Γιάννη Ρίτσο το 1977, έπαψε όμως να απονέμεται από το 1991 όταν η Σοβιετική Ένωση διασπάστηκε. Ένα χρόνο, δηλαδή, μετά το θάνατο του ποιητή που πέθανε σαν σήμερα, τον Νοέμβριο του 1990.

Η ποίηση ακόμα μια φορά αποδείχτηκε μακροβιότερη της πολιτικής. Ο ποιητής δεν έφυγε από το ρωσικό ποιητικό χώρο μαζί με το καθεστώς. Αντίθετα, συνεχίζει να μιλά με το δικό του ξεχωριστό τρόπο, τον βαθιά ελληνικό αλλά συγχρόνως και πανανθρώπινο, για την ειρήνη και την δικαιοσύνη, καθιστώντας τους αναγνώστες του κοινωνούς των πανανθρώπινων αυτών αξιών.