Βιβλιοπαρουσίαση: Λίλα Τρουλινού, «Το ίδιο χώμα»

Της Άννας Λαμπαρδάκη, φιλολόγου

Στις 30 Ιουλίου παρουσιάστηκε στα Χανιά το βιβλίο της Λιλας Τρουλινού «Το ίδιο χώμα-Κατεβαίνοντας τις ανηφόρες της ιστορίας» (μυθιστόρημα, εκδόσεις Περισπωμένη σελ. 264). Η παρουσίαση έγινε στο χώρο του θεάτρου Κυδωνία. Πρόκειται για το τρίτο βιβλίο της συγγραφέως καθώς έχουν προηγηθεί οι νουβέλες «Στον κάμπο στροβιλίζονται τ’ αγκάθια» και «Αουρέλια, Η πρώτη μνήμη». Κεντρικό θέμα του μυθιστορήματος είναι το ταξίδι πίσω στον χρόνο και στην Ιστορία του τόπου που πραγματοποίησαν δύο έφηβοι σε ένα ορεινό χωριό της Κρήτης.

Αφηγητής είναι ο ένας από τους δύο ήρωες, ο Χρυσάφης Ροδοκανάκης, ο οποίος αναπλάθει μυθιστορηματικά, όπως δηλώνει στην εισαγωγή της αφήγησης,  το υλικό που βρήκε σε ένα τετράδιο της εποχής της εφηβείας του, 14 χρόνια πριν, όταν ζούσε στις Μέλαμπες του νομού Ρεθύμνης της Κρήτης μαζί με τη μητέρα του Χρυσώ, φιλόλογο στο γυμνάσιο του χωριού. Συνοδοιπόρος στο ταξίδι που αφηγείται ήταν ο αγαπημένος του συμμαθητής και φίλος Αγγελής Τρουλλινός, που ζούσε στο ίδιο χωριό.

Στο ταξίδι αυτό παρακινούνται τα δύο παιδιά από τη γιαγιά του Αγγελή, με σκοπό την επιστροφή μιας κλεμμένης εικόνας του Αγίου Φανουρίου στον ομώνυμο μικρό ναό, και πραγματοποιείται σε δύο φάσεις και δύο διαφορετικές εποχές αντίστοιχα. Η πρώτη στον Δ΄ Ενετοτουρκικό πόλεμο του 1571 και η δεύτερη στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής.

Η αφήγηση δομείται σε τέσσερις ενότητες και ακολουθεί μια πέμπτη ενότητα όπου παρατίθενται από τον ίδιο τον αφηγητή-ήρωα πληροφορίες για τα ιστορικά πρόσωπα και τα γεγονότα του έργου, γλωσσάρι, επιλογή βιβλιογραφίας και χάρτες των περιοχών στις οποίες κινήθηκαν  οι ήρωες

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα όπου η Ιστορία διαπλέκεται με τη μυθοπλασία, η αφήγηση με το παραμύθι, η πραγματικότητα με τη φαντασία και το όνειρο. Το βιβλίο καταδύεται με τόλμη στην ιστορία της Κρήτης, ανασταίνοντας πειστικά μπροστά μας στιγμές, τοπία, μορφές και βλέμματα ανθρώπων, γόους και χαρές κάτω από τα αειθαλή φυλλώματα των λιόδεντρων. Ιστορικό μυθιστόρημα, με στοιχεία παραμυθιού και ορμητικής φαντασίας, ένα «μυθιστόρημα μαθητείας», ένα Bildungsroman, καθώς τα δύο παιδιά μέσα από το ταξίδι ωριμάζουν, συνειδητοποιούν την ταυτότητά τους και το ρόλο τους στον κόσμο.

Όπως αναγράφεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:

«Χρειάστηκε να κατέβω στο σκοτάδι, να περιπλανηθώ στο ημίφως, να συναντήσω τους ίσκιους του για να βρω τους ουράνιους δρόμους. Τώρα ξέρω πως η γιαγιά του φίλου μου ήταν αυτή που μας ένωσε όλους σε έναν μαγικό κύκλο. Μα πιο πολύ εμένα και τον Αγγελή. Έλυνε το κεφαλομάντηλο και ανέσυρε από τα ερείπια του χρόνου την ίδια φράση, την πάντα νέα και πάντα αληθινή: από κει θα γυρίσετε πλούσιοι και δυνατοί. Μέχρι που κάναμε το ταξίδι. Δύο δεκαπεντάχρονοι. Κι αυτή μας κρατούσε το χέρι. Κι όταν τρέχαμε ανάποδα, μαζί μας έτρεχε ο δρόμος κι ό,τι βλέπαμε μας γέμιζε φόβο. Κι όταν σταματούσαμε, σταματούσε κι ο δρόμος κι ό,τι ακούγαμε μας γέμιζε πόνο. Κι όταν βγήκαμε στην άκρη για να δούμε πού ήμαστε, ένα πουλί έπεσε κάτω χτυπημένο από μια πέτρα, που του έριξε, από την άλλη μεριά, ένα παιδί σαν και μένα. Κι αν βρήκαμε εκεί ήλιους μακρινούς σαν την σκιά του πατέρα και άστρα ασάλευτα σαν την αγκαλιά της μητέρας, που έριξαν φως στα σκοτάδια της εφηβείας μας, οι σελίδες αυτές που ακολουθούν είναι η μόνη απόδειξη.»

Σημείωση της συντακτικής: Το βιβλίο, εκτός από την ίδια τη συγγραφέα, παρουσίασαν η επίσης συγγραφέας Νίκη Τρουλλινού και η φιλόλογος Άννα Λαμπαρδάκη. Αποσπάσματα διάβασε ο ηθοποιός Αιμίλιος Καλογερής, ενώ έπαιξε παραδοσιακό συγκρότημα κρητικής μουσικής με τους Λευτέρη Παναγιωτάκη (βιολί), Σπύρο Παναγιωτάκη (λαούτο) και Γρηγόρη Κονταξάκη (λαούτο).