Ο Εγκέλαδος χτυπά κι η Αθηνά το ξέρει

Μουσείο Ακρόπολης. Αθηνά και Εγκέλαδος από το ανατολικό αέτωμα του αρχαϊκού Παρθενώνα

Της Χρύσας Κακατσάκη*

Φυσικά και δεν έχουμε το copyright στη θεοποίηση των φυσικών φαινομένων. Το έκαναν οι περισσότεροι αρχαίοι λαοί είτε από την αδυναμία τους να δώσουν μια λογική εξήγηση είτε για να δείξουν τον σεβασμό τους στην ανωτερότητα της φύσης. Το ενδιαφέρον ωστόσο με τον Εγκέλαδο, αρχηγό των Γιγάντων, βρίσκεται αλλού.

Πρώτα απ’ όλα στην ετυμολογία του ονόματός του. Σύμφωνα με τη μία εκδοχή προέρχεται από το έγκειμαι+λας (λας = λίθος), δηλαδή αυτός που είναι εγκατεστημένος στα πετρώματα. Σωστότερη θεωρείται η άλλη κατά την οποία τα συνθετικά της λέξης είναι εν + κέλαδος (= θόρυβος). Στη μυθολογία ήταν γιος της Γης και του Τάρταρου και τον σκότωσε στη διάρκεια της Γιγαντομαχίας η Αθηνά πετώντας πάνω του τη Σικελία, η οποία και τον καταπλάκωσε κάτω από την Αίτνα, με αποτέλεσμα από τότε να αναστενάζει μέσα στον τάφο του, προκαλώντας εκρήξεις ηφαιστείων και σεισμούς. Ερμηνεύοντας τον μύθο βλέπουμε ότι δεν σκοτώνεται από τον παντοδύναμο Δία, τον Ηρακλή ή κάποιον άλλον από τους ολύμπιους θεούς αλλά από την Αθηνά, θεά της σοφίας, πράγμα που σημαίνει ότι μόνο με τη γνώση ο άνθρωπος μπορεί να αντιμετωπίσει τα καταστροφικά βίτσια της φύσης.

Συμπέρασμα: η ετυμολογία (με την παραπομπή στις τεκτονικές πλάκες) και η μυθολογία (με την επέμβαση της Αθηνάς) μας αποκαλύπτουν τις γνώσεις των αρχαίων γύρω από τις γεωλογικές μεταβολές και τη σεισμογενή Μεσόγειο.

Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο pancreta.gr