Η Τέχνη μέσα από το "δικό μας" φεστιβάλ Chaniartoon

Της Νικολέτας Βρέκα

Παγκόσμια Ημέρα Τέχνης σήμερα, Πέμπτη 15 Απριλίου, και διεθνής ημέρα Καλών Τεχνών για την ευαισθητοποίηση της δημιουργικής δραστηριότητας παγκοσμίως. Οι πολιτιστικές δραστηριότητες όμως έχουν μπει στον πάγο καιρό τώρα και η Τέχνη, ενώ θα έπρεπε να φορά τα γιορτινά της σήμερα, δε θεωρείται είδος έκτακτης ανάγκης αλλά γνωρίζει μια δίχως προηγούμενο υποτίμηση, όπως και οι άνθρωποί της.

Μιλήσαμε με τον κομίστα, εικονογράφο (και πολλά άλλα) του Chaniartoon festival, Μάριο Ιωαννίδη, με αφορμή τη σημερινή ημέρα, τους προβληματισμούς μας γύρω από την κατάσταση που βιώνει ο πολιτιστικός χώρος αλλά και την τέχνη του κόμικ μέσα από τα μάτια του ίδιου του ιδρυτή και διευθυντή του φεστιβάλ. Το Chaniartoon, το διεθνές φεστιβάλ για το comic, cartoon, illustration, animation και το game design, αποτελεί μια νέα, μεγάλη γιορτή για τους fans των κόμικ και animation, φέρνοντας στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στα πανέμορφα Χανιά ανθρώπους από όλο τον κόσμο που αγαπούν ή ανακαλύπτουν σιγά-σιγά τον ξεχωριστό, μοντέρνο και πολλά υποσχόμενο αυτόν κόσμο.

Παγκόσμια Ημέρα Τέχνης σήμερα, ενώ την ίδια στιγμή φαίνεται πως όλα έχουν μπει σε μια “παύση”. Μπαίνει αρχικά η δημιουργία σε παύση και πώς σε βρίσκει αυτή η “γιορτινή” κατά τα άλλα ημέρα;

Σίγουρα ο πολιτισμός δεν σταματάει. Παρά την καραντίνα και τις απαγορεύσεις, οι παραγωγές και οι πρόβες σε όλο το καλλιτεχνικό φάσμα συνεχίζουν. Ίσως με άλλη μορφή, με έντονο το στοιχείο της απόστασης και των τηλε-συναντήσεων, αλλά συνεχίζουν. Υπάρχει βέβαια μια δυσκολία μεγάλη τον τελευταίο χρόνο στην παρουσίαση των έργων αυτών. Έχουν γίνει κάποια προσπάθειες με online παραγωγές, αλλά σίγουρα δεν μπορούν να συγκριθούν με τη ζωντανή εμφάνιση, που έχεις τον καλλιτέχνη απέναντί σου. Προσωπικά με βρίσκει σε μια πολύ παραγωγική περίοδο. Τρέχουν έτσι κάποια πολύ δημιουργικά projects, όπως animations, projection mapping, αλλά κι πιο ερευνητικά με θέματα επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας.

Είσαι ο ιδρυτής και διευθυντής του διεθνούς φεστιβάλ Chaniartoon, το οποίο φέτος συνεχίζει δυναμικά για 5η χρονιά, παρά τις αντίξοες συνθήκες. Μίλησέ μας λίγο για το καλλιτεχνικό σου αυτό “παιδί”…

Το Chaniartoon γίνεται φέτος 5 ετών και κάθε χρόνο γίνεται και πιο μεγάλο, με πιο ενδιαφέρον πρόγραμμα. Ξεκίνησε σαν μια μαθητική έκθεση παιδιών και ενηλίκων που συμμετείχαν σε 3μηνα ή ετήσια σεμινάρια σκίτσου και animation. Κάποια στιγμή έκανε ένα άνοιγμα σε καλλιτέχνες επαγγελματίες και ερασιτέχνες από όλη την Ελλάδα αλλά και τον κόσμο και έτσι δημιουργήθηκε το 1o Chaniartoon. Είναι από τα σχετικά νέα φεστιβάλ στον χώρο, αλλά έχει αποκτήσει ήδη την δική του ταυτότητα. Είναι ένα φεστιβάλ που ατενίζει το μέλλον, κλείνοντας το μάτι στις νέες τεχνολογίες. Υπάρχει μια ενεργή συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου αλλά και το Πολυτεχνείο Κρήτης. Βάζει έτσι την τεχνολογία στην υπηρεσία της τέχνης, ενώ έγινε το πρώτο φεστιβάλ του είδους που εισήγαγε δικές του παραγωγές επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας. Επίσης, είναι ένα φεστιβάλ που προσπαθεί -όσο μπορεί- να στηρίζει τους καλλιτέχνες και ειδικότερα τους νέους. Φέτος, θα μπει και το κομμάτι του Game Design, το οποίο αποτελεί μια σύγχρονη μορφή τέχνης. Συνδυάζει μέσα του πολλές τέχνες, όπως τη συγγραφή σεναρίου, τη φωτογραφία, τη σκηνοθεσία, την εικονογράφηση, το animation αλλά έχει επιπλέον και τον παράγοντα της διάδρασης. Μέσα από ένα παιχνίδι, μπορείς όχι απλά να πεις μια ιστορία όπως στον κινηματογράφο, αλλά να βάλεις και τον θεατή να πρωταγωνιστεί!

Πόσο έχει επηρεάσει ο κορωνοϊός και ειδικότερα η μεγάλη περίοδος lockdown την τέχνη σου γενικά αλλά και εσένα τον ίδιο;

Οι μεγάλες παραγωγές και στούντιο δηλαδή που δουλεύουν σε μια γραμμή παραγωγής έχουν σίγουρα πληγεί και δυσκολευτεί. Αλλά υπάρχει και η ανεξάρτητη σκηνή στις τέχνες αυτές, που έχει μέσα της αρκετή δόση μοναχικότητας. Εκεί η καραντίνα δεν έχει δυσκολέψει τις δουλειές, ίσως μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις να τις έχει βοηθήσει. Έχουν κυκλοφορήσει αυτό το διάστημα πολύ όμορφες δουλειές και πολλές ακόμα δουλεύονται και είναι έτοιμες για κυκλοφορία. Κόμικ της καραντίνας. Στο animation δυσκόλεψαν κάποια πράγματα, κυρίως σε τομείς που αφορούν συνεργασίες, υλικά από εξωτερικό και πιο τεχνικά θέματα. Εμείς, για παράδειγμα, είχαμε τη δυσκολία να κάνουμε πρόβες με τους ηθοποιούς που θα ενσαρκώσουν με τις φωνές τους τους ήρωες του Soloup, σε ένα VR Animation που ετοιμάζουμε. Δημιουργικά κυλάει για μένα η καραντίνα, με πολλά πρότζεκτ που τρέχουν παράλληλα, όπως η ταινία αυτή σε σενάριο του Soloup, ένα παιχνίδι adventure που έχει μόλις τελειώσει και σίγουρα… πολλές τηλεδιασκέψεις!

Θεωρείς ότι το κλείσιμο των πολιτιστικών δραστηριοτήτων έχει αρνητικές συνέπειες στους ανθρώπους (κοινό, θεατές, αναγνώστες κλπ); Ρωτώ διότι φαίνεται σαν να μην θεωρείται “είδος έκτακτης ανάγκης” η τέχνη από την αρχή της πανδημίας…

Θεωρείται δυστυχώς σαν να μην είναι είδος ανάγκης η τέχνη, αλλά ποιος μπορεί να μείνει κλεισμένος σε ένα σπίτι, χωρίς μουσική, χωρίς βιβλία, χωρίς ταινίες…; Αυτό που έχει χαθεί είναι η επαφή του κόσμου με τον καλλιτέχνη. Είτε τον ηθοποιό στο θέατρο είτε τον μουσικό σε μια συναυλία, ακόμα και τον κομίστα σε ένα φεστιβάλ. Φυσικά, όμως, και οι συναντήσεις των καλλιτεχνών μεταξύ τους. Είναι όλα λίγο πιο απρόσωπα, έχει χαθεί η ζεστασιά του ζωντανού.

Επιστρέφουμε στο Chaniartoon 2021 και στο φετινό επίκαιρο κεντρικό θέμα του, αυτό της (αν) ισότητας. Πώς προέκυψε η ιδέα αυτή; Με αφορμή αυτό το θέμα, θα ήθελα, επίσης, να μας πεις πώς είναι τα πράγματα στο τομέα του κόμικ, όσον αφορά την παρουσία των γυναικών στον χώρο. Υπάρχει δυναμική εμφάνιση όλων των ατόμων ή γέρνει προς τα κάπου η «πλάστιγγα»;

Το θέμα της (αν)ισότητας προέκυψε από πολλά δυστυχώς επίκαιρα γεγονότα που αποκαλύφθηκαν στην ελληνική πραγματικότητα. Ιστορίες εκμετάλλευσης, κυρίως γυναικών, σε πολλά διαφορετικά επαγγελματικά πλαίσια. Έτσι το θέμα ταλαντεύεται ανάμεσα στην ισότητα και την ανισότητα. Υπάρχουν βέβαια πολλές οπτικές και ο κάθε καλλιτέχνης μπορεί να εστιάσει και σε διαφορετικό πλαίσιο. Θα έλεγα πως τόσο στο κόμικ όσο και στο animation, υπάρχει μια σχετική ισορροπία μεταξύ αντρών και γυναικών. Υπάρχουν δυνατά ονόματα και στα δύο φύλα. Εκεί που είναι πιο δύσκολα τα πράγματα είναι σε μεγάλα στούντιο και στις πιο υψηλές θέσεις, όπου υπάρχουν ακόμα προκαταλήψεις.

Τι σου έχει λείψει περισσότερο αυτήν την εποχή και ανυπομονείς να το κάνεις μόλις ανοίξουν όλα;

Ένα ταβερνάκι, παραθαλάσσιο με καλή παρέα. Και φυσικά ένα ταξίδι σε ένα καινούριο μέρος, όπου ανακαλύπτεις νέες εικόνες, διαδρομές, ακούσματα και τόσα άλλα.

Επόμενα καλλιτεχνικά βήματα;

Αυτή τη στιγμή, έχουμε καταθέσει μια ενδιαφέρουσα πρόταση σε κάποια καλλιτεχνικά καλέσματα, στην οποία συνδυάζουμε τον χορό με το animation. Περιμένουμε να δούμε πως θα πάει αυτή και αν θα περάσει στην παραγωγή. Μόλις τελειώσει η ταινία με τον Soloup, η οποία θα είναι μικρού μήκους Virtual Reality Animation, θα ετοιμάσουμε μια πρόταση για να γίνει όλο το βιβλίο του ταινία! Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο πρότζεκτ, γιατί περνάμε πια σε μια ταινία animation σε εικονική πραγματικότητα, μεγάλου μήκους. Φυσικά, ιδέες προκύπτουν και στη διαδρομή…