Η φωτογραφία της ημέρας

Στις 13/10/1966 ο Θεοδωράκης επισκέφτηκε την Τασκένδη όπου ζούσε η πιο πολυπληθής κοινότητα των πολιτικών προσφύγων και έδωσε μια συναυλία για τους εκεί Έλληνες. Απ’ αυτή την επίσκεψη ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Νίκου και της Αργυρώς Κοκοβλή, «Άλλος δρόμος δεν υπήρχε, Αντίσταση, εμφύλιος, προσφυγιά» (εκδ. Πολύτυπο, 2002). Στη φωτό ο Μίκης και η Αργυρώ Κοκοβλή έξω από το πολιτιστικό κέντρο των Ελλήνων της Τασκένδης.

«Άλλος δρόμος δεν υπήρχε» σελ. 475-477

«Κάθε επίσκεψη από την Ελλάδα αποτελεί για τους εκπατρισμένους και ένα μεγάλο γεγονός. Αλλά η επίσκεψη του Μίκη Θεοδωράκη, του προέδρου των θρυλικών Λαμπράκηδων, του εξαίρετου καλλιτέχνη, αποτελεί γεγονός ανεπανάληπτο. Τα τραγούδια του φτάνουν με κάποιο δίσκο του από την Ελλάδα κι από δω τα παίρνουν, τα μαθαίνουν και τα τραγουδούν όχι μόνο οι επαγγελματίες και ερασιτέχνες μουσικοί και τραγουδιστές όπως ο Γιάννης Τσελεπίδης, η Ε. Κοτσαϊμάνη, η Γιανόβκα και τόσοι άλλοι, αλλά και όλοι οι πολιτικοί πρόσφυγες. Και να τώρα κάτι που φαινόταν απίστευτο: Έρχεται ο Μίκης με το συγκρότημά του! Με τους τραγουδιστές του, τη Φαραντούρη και τον Καλογιάννη. Εκατοντάδες πολιτικοί πρόσφυγες συγκεντρώνονται στο αεροδρόμιο για να τον υποδεχτούν. Μαζί με όλους και εμείς οι Κρητικοί.

Ο Μίκης είναι εκείνος που συμβολίζει την καταματωμένη και περήφανη Ελλάδα μας.

Μία εβδομάδα θα μείνει στην Τασκένδη. Επί μία εβδομάδα δεκαεφτά χιλιάδες Έλληνες βρίσκονται στο πόδι. Το μεγάλο θέατρο “Σβερντλόφ” όπου δίνονται οι συναυλίες του Μίκη κατακλύζεται κάθε βράδυ. Μικροί-μεγάλοι, με δάκρυα στα μάτια και μ’ αναφιλητά πολλές φορές ακούνε τη “Ρωμιοσύνη”, τη “Μυρτιά” ή το τραγούδι που εκφράζει τους καημούς και τους πόθους της προσφυγιάς “Φεγγάρι μάγια μου ’κάνες”.

Ο Μίκης λοιπόν στην Τασκένδη! Μεγάλο γεγονός για τους Έλληνες! Μα και για τους ντόπιους που όλοι τον ξέρουν. Αν ρωτούσες κάποιον ντόπιο τι ξέρει για την Ελλάδα, θα σου ’λεγε: Μίκης Τεοντοράκης, Μανώλης Γκλέζος.

Ο Μίκης πρέπει να φιλοξενηθεί και στο σπίτι μας. Πρέπει να τον καλέσουμε μια μέρα εμείς οι Κρητικοί μαζί με το συγκρότημά του. Να νιώσει τη φιλοξενία την ελληνική. Όπως θα την ένιωθε σ’ ένα από τα μακρινά χωριά της Κρήτης μας…

Ο Μίκης είχε επισκεφτεί πριν από λίγο καιρό την Ιταλία. Κι εκεί του είχαν πει πως είχαν κρύψει και φιλοξενήσει κάποιους παράνομους Κρητικούς, το 1962.

“Είστε” μας είπε “θρύλος… Μου είπαν τόσο πολλά στην Ιταλία για σας. Και να, μια ευχάριστη σύμπτωση! Πού να το ήξερα τότε πως θα σας συναντούσα στη Μέση Ασία…”».