Γράφει η Ζωή Γεωργούλα
Στους καιρούς που ζούμε, λέξεις χρησιμοποιούνται για να διαστρεβλώνουν νοήματα και να αποκρύπτουν αλήθειες. Αλλά χρησιμοποιώ τις λέξεις με όση ειλικρίνεια γνωρίζω, όταν λέω ότι ο Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης είναι ένας εξαιρετικός μουσικός, συνθέτης, δάσκαλος και άνθρωπος. Ξεκινώντας από το τελευταίο προς το πρώτο. Και ότι χρειάζεται πολύ περισσότερος χώρος από ένα κείμενο σε μια ιστοσελίδα για να περιγραφούν με στοιχειώδη επάρκεια όσα έχει καταφέρει, με πολλή δουλειά και αφοσίωση, στο χώρο της μουσικής και της διδασκαλίας της.
Ο Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ηράκλειο, αλλά αυτή δεν είναι η αφορμή για μια ιστοσελίδα με αφετηρία την Κρήτη να γράψει για αυτόν. Είναι ευτυχής σύμπτωση, γιατί επιστρέφει εδώ, στη γενέτειρά του, και της επιστρέφει όσα του έδωσε – αλλά αυτά θα τα συναντήσουμε λίγο αργότερα στην κουβέντα μας μαζί του. Η αφορμή για αυτήν τη συνάντηση είναι μια ενότητα μουσικών εκδηλώσεων με τον τίτλο Lighthouse Sessions, που εγκαινιάζει το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: Κάθε μήνα, ο συνθέτης και ντράμερ Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης θα συμπράττει με σημαντικούς καλεσμένους της εγχώριας μουσικής σκηνής, με στόχο να αναδειχθεί η δύναμη της μουσικής γλώσσας, συνδέοντας την ελληνική παράδοση και τα ρεμπέτικα με την τζαζ και την κλασική μουσική, σε ένα απρόσμενο και μοναδικό αποτέλεσμα με πειραματική διάθεση.
«Πρόκειται για ένα ιδιόμορφο πρότζεκτ που συνδυάζει τη φόρμα της εκπομπής –όπως οι “Μουσικοί διάλογοι” που κάναμε στο Κανάλι της Βουλής– με ένα λάιβ», εξηγεί στο Cretanleft ο δεξιοτέχνης Ηρακλειώτης ντράμερ. «Στην ουσία με τον καλεσμένο της κάθε εκδήλωσης κάνουμε μια συζήτηση για τη ζωή και τις σκέψεις του και με αφορμή αυτά μιλάμε για τις αγωνίες των μουσικών, περισσότερο συζητάμε δηλαδή σαν δύο μουσικοί. Η κουβέντα αυτή εναλλάσσεται με ένα live το οποίο πλαισιώνει μια ορχήστρα από κουαρτέτο εγχόρδων και τζαζ τρίο. Οι καλεσμένοι έχουν ως κοινό παρονομαστή την αυτοσχεδιαστική ικανότητα και δεινότητα. Η πρόκληση σε αυτό το πρότζεκτ είναι ότι συνδυάζεται στην ουσία το ρεπερτόριο που κάθε καλεσμένου, με τον χαρακτηριστικό ήχο του κουαρτέτου εγχόρδων, που πιο πολύ παραπέμπει σε κλασική μουσική, και τον τζαζ ήχο του τζαζ τρίο. Έτσι προκύπτει ένα μουσικό αποτέλεσμα ως προς τις συνθέσεις των καλεσμένων, που ανυπομονούμε να δούμε, διότι όλο αυτό θα γίνεται ζωντανά. Όλος ο τρόπος που λειτουργούμε σε αυτή τη σειρά εκδηλώσεων δεν έχει την ασφάλεια του τηλεοπτικού γυρίσματος. Βιώνουμε την καλώς εννοούμενη αγωνία του live».
Καλεσμένος, της πρώτης εκδήλωσης αυτής της ενότητας, που θα παρουσιαστεί σε live streaming την Κυριακή 24 Ιανουαρίου, στις 20:30, είναι ο σπουδαίος τρομπετίστας της τζαζ Ανδρέας Πολυζωγόπουλος. Ενώ τους επόμενους μήνες θα ακολουθήσουν η Σαβίνα Γιαννάτου, ο λαουτιέρης, δημιουργός των «Couleur Locale», Γιώργης Μανωλάκης, το μουσικό σχήμα «Τακίμ» και ο Δημήτρης Μυστακίδης, που συστήνει εκ νέου το ρεμπέτικο και την παράδοση, με το δεξιοτεχνικό του παίξιμο στην κιθάρα.
Είναι, ομολογουμένως, σπάνια η προσήλωση στην ουσία με την οποία ο Κτιστάκης προσεγγίζει σημαντικά πρότζεκτ στα οποία έχει εμπλακεί. Μεταξύ πολλών άλλων, οι εκπομπές «Μουσικοί διάλογοι» που παρουσίασε στο Κανάλι της Βουλής (από το Μάρτιο του 2019 έως τον Ιούνιο του 2020) σκιαγραφώντας προσωπικότητες μουσικών της ελληνικής τζαζ σκηνής – με σκηνοθέτη τον Κώστα Ντάνη, που τηλεσκηνοθετεί και την ενότητα εκδηλώσεων Lighthouse Sessions. «Προσέγγισα εκείνη τη δουλειά ως μια καταγραφή μουσικολογική όσον αφορά την τζαζ στην Ελλάδα. Όσοι ασχολούμαστε με αυτό το μουσικό είδος, αισθάνομαι ότι έχουμε ένα χρέος να κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να αφήσουμε κάτι στο οποίο οι νεότεροι θα μπορούν να ανατρέξουν για να ακούσουν τον τρόπο σκέψης, ζωής και δουλειάς σπουδαίων μουσικών της τζαζ». Οι νεότεροι, και οι λιγότερο νέοι, μπορούν να αναζητήσουν τις εκπομπές αυτές στο YouΤube.
Υπάρχει ένας ρεαλισμός, που όμως δεν καταθέτει τα όπλα, στον τρόπο που μιλά και εργάζεται ο Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης. Άλλωστε, όπως λέει, «τo μόνο που μένει στη γενιά μου είναι, τουλάχιστον, να κάνουμε αυτό που μας αρέσει». Μοιράζομαι μαζί του τη σκέψη μου για το πόσο πιο δεινή είναι η θέση των επόμενων, από τη δική μας, γενιών που δεν έχουν ζήσει σχεδόν τίποτα άλλο παρά κρίση πολλαπλή. Όπως η γενιά την οποία στοχεύει τώρα η κυβέρνηση κατηγορώντας την ως απείθαρχη και για την οποία ετοιμάζει τη βίαιη «πειθάρχηση» του νομοσχεδίου Κεραμέως – Χρυσοχοΐδη. «Σε όλο αυτό προσθέτω και την κρίση των τεχνών και του τρόπου που επικοινωνείται η δουλειά των δημιουργών. Παλιότερα ήταν λίγο πιο εύκολα τα πράγματα, αν ήσουν λίγο τυχερός. Τώρα είμαστε αντιμέτωποι με ένα χάος που επιπλέον προβάλλει το ναρκισσισμό», συμπληρώνει.
Κεντρική έγνοια του Κτιστάκη είναι η μουσική παιδεία. Έχει θητεύσει χρόνια στο Iόνιο Πανεπιστήμιο, διδάσκοντας στον τομέα της τζαζ του τμήματος Μουσικών Σπουδών, από το οποίο έχει και ο ίδιος λάβει μάστερ στη Μουσική Ερμηνεία. Έχει διδάξει ντραμς στο ωδείο Φίλιππος Νάκας, ενώ είναι διευθυντής σπουδών στο Lab – Music education και συνιδιοκτήτης –μαζί με τον Γιάννη Βάρδα– του Lab – Music education στο Ηράκλειο, στα οποία παράλληλα διδάσκει ντραμς [labmusiceducation.gr/irakleio-kritis]. «Το Lab – Music education είναι ένα δίκτυο σχολών, ένας εκπαιδευτικός οργανισμός με βασικό χαρακτηριστικό την προσπάθεια για συνεχή εξέλιξη και προσανατολισμό την εκμάθηση της μοντέρνας μουσικής. Προσπαθούμε να δίνουμε στους καθηγητές το κίνητρο να βελτιώνονται συνεχώς, γιατί το να διδάξεις είναι μια τελείως διαφορετική επιστήμη από το παίξεις μουσική» εξηγεί ο Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης. «Συνειδητοποιώ μετά από τόσα χρόνια πως ό,τι και να πεις σε ένα μαθητή, αυτό που λαμβάνει και αυτό που τον εμπνέει είναι ο τρόπος με τον οποίο υπάρχεις ως άνθρωπος. Αυτό προσπαθώ να βελτιώνω για να είμαι καλός δάσκαλος».
Και μη φανταστείτε ότι υπολείπεται στη βελτίωση της ερμηνευτικής του δεξιοτεχνίας: «Στη μουσική δεν γίνεται να μην κοπιάσεις και να μην ζοριστείς. Όποιος έχει γαλουχηθεί με τη νοοτροπία να πατάει ένα κουμπί και τα πράγματα να γίνονται, θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο με μαθηματική ακρίβεια στην εκμάθηση και τη μελέτη της μουσικής. Το αν θα καταφέρει κάποιος να υπερσκελίσει τον τοίχο, έχει να κάνει με το πόσο πολύ θέλει να μάθει και να παίξει μουσική» υπογραμμίζει ο εξαίρετος ντράμερ, συνθέτης και ενορχηστρωτής.
Για το τέλος, τού ζητώ να μας περιγράψει πώς βίωσαν οι μουσικοί τα λοκντάουν. «Καταστραφήκαμε. Επαγγελματικά και οικονομικά δεν υπάρχει άλλη λέξη να το περιγράψει. Εκ των υστέρων και κοιτάζοντας προς τα πίσω, κατάφερα να αξιοποιήσω τον πάρα πολύ ελεύθερο χρόνο που είχα –και δεν θα μπορούσα να έχω αλλιώς– για να μελετήσω συγκεκριμένα πράγματα στη μουσική, που ήθελα εδώ και χρόνια. Παρόλη την απελπισία, ιδιαίτερα της ψυχρολουσίας του καλοκαιριού, χαίρομαι που είχα την αντοχή τουλάχιστον να μελετήσω». [Αν προσπαθείτε να αντιμετωπίσετε το λοκντάουν δημιουργικά, ιδού μερικές προτάσεις από τον Αλέξανδρο Δράκο Κτιστάκη για μουσικές παραγωγές που μπορείτε να παρακολουθήσετε: labmusiceducation.gr/blog/10-moysikes-paragoges-poy-prepei-na-parakoloythisoyme-tora-poy-vriskomaste-sto-spiti].
Συνθέσεις του Αλέξανδρου Δράκου Κτιστάκη κυκλοφορούν στο άλμπουμ «Tora» (2015, Puzzlemusik) από το σχήμα «Alex Drakos Trio».
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την πρώτη εκδήλωση της ενότητας Lighthouse Sessions (24/1, 8.30μμ) ζωντανά στη σελίδα του ΚΠΙΣΝ: www.snfcc.org/LighthouseSessionsPolyzogopoulos, καθώς και στη σελίδα του ΚΠΙΣΝ στο Facebook @SNFCC και στο κανάλι του στο YouTube.
Συντελεστές: Ντίνος Μάνος – μπάσο, Γιάννης Παπαδόπουλος – πιάνο, Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης – ντραμς, Διονύσης Βερβιτσιώτης – βιολί, Κώστας Παναγιωτίδης – βιολί, Ηλίας Λιβιεράτος – βιόλα, Μαρίνα Κολοβού – τσέλο. Σύνθεση & ενορχήστρωση εγχόρδων: Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης. Διασκευή: Ανδρέας Πολυζωγόπουλος & Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης.
