Ομογονεϊκοφοβία και Οικογένεια: Γκρεμίζοντας το Στερεότυπο

Πυρηνικές οικογένειες, μονογονεϊκές οικογένειες, εκτεταμένες οικογένειες, ομογονεϊκές οικογένειες, μεικτές οικογένειες, ανασυσταμένες οικογένειες, οικογένειες με παιδιά από τεκνοθεσία και αναδοχή και κάθε είδους οικογένεια, με αφορμή την χθεσινή Παγκόσμια Ημέρα Οικογένειας, η ομάδα για την κοινωνική αλλαγή AUThors αποφάσισε να μιλήσει για τους μύθους και τις αλήθειες που περιτριγυρίζουν τις ομόφυλες οικογένειες, θέλοντας να σας θυμίσει πως οι απανταχού ομόφυλοι γονείς τα καταφέρνετε εξίσου καλά με όλους τους υπόλοιπους γονείς.

Αναμφίβολα, ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η ταυτότητα φύλου, ακόμα και η έκφραση των ΛΟΑΤΚΙΑ+ ανθρώπων οδηγεί συχνά το πολιτικό, νομικό και κοινωνικό σύστημα να παρακωλύουν παρεμβατικά τις ζωές τους, πόσο μάλλον όταν εκτός της ταμπέλας του “διαφορετικού” φορούν και την ταμπέλα του εν δυνάμει γονέα. Οι αρνητικές προκαταλήψεις για τα ομόφυλα ζευγάρια γονέων, αποτελούν ένα πάγιο φαινόμενο (King & Black, 1999; McLeod, Crawford, & Zechmeister, 1999; Crawford, McLeod, Zamboni, & Jordan, 1999) που δεν οριοθετείται και δεν αναπαράγεται -χωροχρονικά- αποκλειστικά στο πλαίσιο της Ελληνικής Κοινωνίας.

Χαρακτηριστικό, βέβαια, είναι το παράδειγμα των πρόσφατων λεγόμενων του Υπουργού Δικαιοσύνης Κωνσταντίνου Τσιάρα όταν, μιλώντας για το νέο νομοσχέδιο περί υποχρεωτικής συνεπιμέλειας των τέκνων μετά το διαζύγιο είπε, μεταξύ άλλων, πως βασικός γνώμονας είναι το συμφέρον του παιδιού. “Τίποτα παραπάνω. Και το κάνουμε ακριβώς γιατί όλες οι επιστημονικές μελέτες κατατείνουν στο γεγονός ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με τη φυσική παρουσία και των δύο φύλων και των δύο γονέων, είναι παιδιά που προσαρμόζονται πολύ εύκολα σε μια δύσκολη κοινωνική πραγματικότητα, είναι παιδιά που δεν αντιμετωπίζουν πολλά ή ιδιαίτερα ψυχολογικά προβλήματα και είναι παιδιά τα οποία μπορούν να αντιμετωπίζουν με πολύ μεγαλύτερη ευκολία τις δυσκολίες της ζωής“.

Ορμώμενοι από τα λεγόμενα του κ. Τσιάρα, πάμε να συζητήσουμε μερικούς μύθους αναφορικά με τις ομόφυλες οικογένειες.

Μύθος:

Τα παιδιά ομόφυλων γονέων είναι πολύ πιθανό να γίνουν γκέι.

Αλήθεια:

Ο σεξουαλικός προσανατολισμός τον γονιών δεν μπορεί να αλλάξει, τροποποιήσει ή επηρεάσει με κανέναν δυνατό τρόπο εκείνον των παιδιών τους. Δεν αποτελεί με άλλα λόγια αναστρέψιμη ή θεραπεύσιμη βιολογική διαδικασία. Ο ομοφυλόφιλος σεξουαλικός προσανατολισμός δεν είναι διαταραχή, ψύχωση ή ασθένεια και οπωσδήποτε δεν μπορεί να μεταδοθεί, να μολύνει ή να επιφέρει παρενέργειες στο άτομο και το περιβάλλον του. Η αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας ήδη από το 1951 (κατάργηση του άρθρου 347 του Π.Κ.) στην Ελλάδα και η κήρυξη ως παράνομων των θεραπειών μεταστροφής από την ΕΕ αποτελούν μερικές από τις ορθολογιστικές παραμέτρους που συναινούν στο να αντιληφθεί κανείς πως η ομοφυλοφιλία όχι μόνο αποτελεί φυσική κατάσταση του ανθρώπου αλλά η μεταβολή του ίδιου του σεξουαλικού προσανατολισμού είναι καταδικαστέα σε διεθνές επίπεδο.

Αντίθετα, παρατηρούμε συνεχώς την εργαλειοποίηση και την επικοινωνία του ως μια παρά φύσει παραβατική νόσο που διέπει τις στάσεις και ιατρικοποιεί, μέσα στο ετεροκανονικό πλαίσιο θεώρησής του, τη συμπεριφορά των ομοφυλόφιλων ανθρώπων ως αποκλίνουσας και μη αποδεκτής, αγνοώντας πως αποτελεί θεμέλιο και αντιπροσωπευτικό συστατικό της προσωπικότητάς τους.

Τα παιδιά, τελικά, δεν μπορούν να κληρονομήσουν με κανέναν φυσικό ή τεχνητό τρόπο το φύλο και τις σεξουαλικές ταυτότητες των γονιών τους.

Μύθος:

Τα παιδιά ομόφυλων γονέων θα αναπτύξουν ψυχολογικά ή αναπτυξιακά προβλήματα στο μέλλον.

Αλήθεια:

Δεν υπάρχει καμία έρευνα που να καθιστά τον παραπάνω μύθο πάγια και επιστημονικά τεκμηριωμένη θέση. Αντίθετα, η Αμερικανική Οργάνωση Ιατρών, η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρία, η Αμερικανική Εταιρία Θεραπείας Γάμου και Οικογενειών, η Αμερικανική Εταιρία Παιδιατρικής, και η Αμερικανική Εταιρίας Ψυχιατρικής για Παιδιά και Έφηβους αποτελούν μερικούς από τους αξιόπιστους φορείς που εδώ και χρόνια υποστηρίζουν σθενάρα και εγκρίνουν ομόφωνα την τεκνοθεσία ομόφυλων ζευγαριών. Η Αμερικανική Εταιρία Παιδιατρικής, με τη σειρά της, αναφέρει πως τα “παιδιά που μεγαλώνουν με έναν ή δυο γκέι γονείς εμφανίζουν τις ίδιες συναισθηματικές, γνωστικές, κοινωνικές και σεξουαλικές λειτουργίες με τα παιδιά των ετεροφυλόφιλων οικογενειών”.

Επιπρόσθετα, η έρευνα Πανεπιστημίων και Ινστιτούτων (μεταξύ των οποίων τα Πανεπιστήμια της Ν. Υόρκης και Ν. Καλιφόρνιας) επιβεβαιώνει πως τα παιδιά ομόφυλων οικογενειών δεν διαφέρουν σε τίποτα από εκείνα των ετεροφυλόφιλων τόσο σε επίπεδο κοινωνικότητας όσο και ψυχοσυναισθηματικής υγείας, σχολικών επιδόσεων ή παραμέτρων που αφορούν την εύρυθμη διαγωγή της ζωής. Αντίθετα, φαίνεται πως χαρακτηρίζονται από σταθερές και μακροπρόθεσμες σχέσεις σε ένα περιβάλλον αναπτυξιακά ευνοϊκό και πρόσφορο .

Όπως έχει γίνει, ακόμη, γνωστό από τους επαγγελματίες της ιατρικής, ψυχολογίας και κοινωνιολογίας, τα παιδιά ομόφυλων ζευγαριών εμφανίζουν μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα στο περιβάλλον και τις καταστάσεις ενώ με μικρή διαφορά παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά επίτευξης, ψυχικής υγείας και κοινωνικής ευρυθμίας καθώς και μεγάλης ανθεκτικότητας στο χειρισμό δύσκολων ή προκλητικών καταστάσεων. Επίσης, η βιβλιογραφία υποστηρίζει πως αντιμετωπίζουν λιγότερα προβλήματα παρεκκλίνουσας και παραβατικής συμπεριφοράς, συμμόρφωσης και επιθετικότητας σε σχέση με τα παιδιά ετεροφυλόφιλων οικογενειών. Ένα επιπλέον ενδιαφέρον στοιχείο των ερευνών είναι πως τα κορίτσια που μεγαλώνουν σε περιβάλλον με γκέι άνδρες γονείς εμφανίζουν λιγότερο άγχος και στρες ενώ η ενεργή συμβολή των ομόφυλων ζευγαριών στη ζωή των παιδιών τους συμβάλλει στην αύξηση της αυτοπεποίθησής τους.

Μύθος:

Τα παιδιά ομόφυλων γονέων θα γίνουν προϊόν μπούλινγκ και κοροϊδίας.

Αλήθεια:

Τα ομόφυλα ζευγάρια καλλιεργούν την αποδοχή και την ανοχή παρά τις αντίξοες συνθήκες μέσα στις οποίες καλούνται να μεγαλώσουν είτε οι ίδιοι ως ΛΟΑΤΚΙΑ+ άτομα είτε αργότερα όταν πια χτίζουν τις δικές τους οικογένειες.

Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως φύλου ή προσανατολισμού των γονιών τους, είναι πιθανό να πέσουν θύματα εκφοβισμού. Το γεγονός πως τα παιδιά ΛΟΑΤΚΙΑ+ γονιών βάλλονται συχνότερα δεν θα πρέπει να εδράζεται αποκλειστικά στο μονομερές συμπέρασμα του ότι οι γονείς ευθύνονται γι’αυτό. Αντίθετα, ο ίδιος ο εκφοβισμός θα πρέπει να τεθεί στο ευρύτερο ιδρυματοποιημένο περιβάλλον συναναστροφής και συνύπαρξης των παιδιών το οποίο δεν αποδέχεται ως ίσο το διαφορετικό αλλά συνειδητά επιλέγει να το ταυτίζει με κάτι παρεκκλίνον και κατώτερο που είτε θα πρέπει να “εκκαθαριστεί” -σωματικά, ψυχολογικά, λεκτικά- είτε να αντιμετωπισθεί με λύπηση και περιθωριοποίηση.

Οι λόγοι, βέβαια, του εκφοβισμού μπορεί να διαφέρουν ή να είναι πολυπαραγοντικοί. Είναι λάθος να τους (συσ-)σχετίζουμε άμεσα με τη φύση της οικογένειας του παιδιού. Κι ενώ το μπούλινγκ είναι καταδικαστέο και ποινικά αξιόποινο, η ανατροφή από γκέι γονείς μπορεί να θωρακίσει τα παιδιά με τα κατάλληλα εφόδια και άμυνες έτσι ώστε να ξεπεράσουν τις επικείμενες δυσκολίες ή να φέρουν τις αντίστοιχες αντιστάσεις πρόληψης και καταπολέμησης πρακτικών και ρητορείας μίσους.

Οι ΛΟΑΤΚΙΑ+ γονείς μπορούν να καλλιεργήσουν συνειδητά το σεβασμό και την ανοχή προς το “διαφορετικό”. Έχοντας πιθανόν βιώσει οι ίδιοι τη διάκριση, την προκατάληψη και το φόβο είτε ως θύματα είτε ως αποδέκτες της ομοφοβικής πραγματικότητας, οι ομόφυλοι γονείς διδάσκουν εμπειρικά την ανοχή και αποδοχή της ποικολομορφίας τους φάσματος των φύλων ενώ προάγουν το συλλογικό πνεύμα, το αίσθημα αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας για την πάταξη της κάθε ανισότητας και την επίτευξη της κοινωνικής δικαιοσύνης και ισοτιμίας. Τα ομόφυλα ζευγάρια δεν κάνουν κατάχρηση της ιδιότητας που τους δίνεται. Αντίθετα, στρέφουν την τοξικότητα της κοινωνίας σε χρηστικές και βιωματικές εμπειρίες, μαθαίνοντας στα παιδιά τους να σκέφτονται έξω από τα συμβατικά πρότυπα της κοινωνίας, ενώ διδάσκουν παράλληλα τη σημασία της αγάπης και της αποδοχής των ανθρώπων για αυτό που είναι ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, χρώματος, αναπηρίας κ.α.

Μύθος:

Ποιος κάνει τον άνδρα και ποιος τη γυναίκα στη σχέση; Η σύγχυση των ρόλων στο σπίτι και η απουσία της μητρικής ή της πατρικής φιγούρας θα παραμορφώσει τον ορισμό της οικογένειας και τους ρόλους των μελών της στα μάτια του παιδιού.

Αλήθεια:

Οι ΛΟΑΤΚΙΑ+ οικογένειες αποτελούν τρανταχτό παράδειγμα απομυθοποίησης των έμφυλων , στερεοτύπων, διαχωρισμών και ρόλων του φύλου αφού αποδεικνύουν έμπρακτα πως το σύμπλεγμα άνδρας-γυναίκα δεν αποτελεί κανόνα αλλά είδος σχηματισμού οικογένειας ενώ πολλές φορές αναδεικνύουν τις άφατες και αόρατες οικογένειες που δεν συνάδουν με τον ετεροκανονικό δυαδικό διαχωρισμό βάσει φύλου αλλά και οικογένειες όπως οι μονογονεϊκές ή εκείνες που αποτελούνται από παππούδες/γιαγιάδες. Η πολιτισμική τεκμηρίωση της αφάνειας των γκέι ζευγαριών από το ιστορικοκοινωνικό υπόβαθρο του παρελθόντος μεταβάλλει την ομογονεϊκοφοβία σε επίσημη αρχή του εκάστοτου κοινωνικού γίγνεσθαι. Η ιδέα του ότι η οικογένεια ορίζεται από την ύπαρξη μιας γυναικείας και μιας ανδρικής φιγούρας αποτελεί πολιτισμική κατασκευή και ένα κακώς κείμενο που φαίνεται πως υποχωρεί σημαντικά όλο και περισσότερο με τον καιρό.

Ο ορισμός της οικογένειας δεν αλλάζει αλλά ενισχύεται όταν αντί για μία μαμά και έναν μπαμπά έχουμε δύο γονείς του ίδιου φύλου. Ο υπερβολικά μεγάλος και αυξανόμενος σε ποσοστά αριθμός σε ορφανά παιδιά σήμερα μπορεί να ελαχιστοποιηθεί θεαματικά με την εξασφάλιση της εισόδου των ομόφυλων οικογενειών στο χώρο της τεκνοθεσίας. Παραφράζοντας τον Ουγκώ, θα μπορούσε, μάλιστα, να λεχθεί πως κάθε που ανοίγει την αγκαλιά της μια ομόφυλη οικογένεια κλείνει πίσω της ένα ίδρυμα. Ας μην ξεχνάμε, βέβαια, πως η τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια δεν είναι κάτι καινούριο. Σύμφωνα με έρευνα του 2007 από τα Ινστιτούτα Williams και Urban, 65.000 παιδιά στη Αμερική ζούσαν με γκέι γονείς μεταξύ του 2000 και του 2002, 14.000 εκ των οποίων σε ανάδοχες οικογένειες. Και όχι μόνο δεν πρόκειται για κάτι νέο, αλλά η αυξημένη επιθυμία των ομόφυλων ζευγαριών να τεκνοθετήσουν ή να γίνουν ανάδοχοι γονείς δεν έχει σύνορα. Η έρευνα επιβεβαιώνει πως οι ομόφυλοι γονείς είναι πιθανότερο να τεκνοθετήσουν παιδιά με ειδικές ανάγκες ή παιδιά που ανήκουν σε μειονότητα/μειονοτική ομάδα. Σε έρευνα του 2011, το Ινστιτούτο Τεκνοθεσίας Evan B. Donaldson αναφέρει πως το 60% ομόφυλων ζευγαριών τεκνοθέτησαν παιδιά ανεξαρτήτως φυλής/χρώματος ενώ το 50% των παιδιών που τεκνοθετήθηκαν από ομόφυλα ζευγάρια είχε κάποιας μορφής αναπηρία. Ένας γκέι γονιός, τελικά, είναι καλύτερος απ’ ό,τι κανένας.

Μύθος:

Οι ομόφυλοι γονείς αποτελούν κίνδυνο σεξουαλικής κακοποίησης για το παιδί.

Αλήθεια:

Εκτός του ότι η παραπάνω θέση κρίνεται ιδιαίτερα επικίνδυνη αφού παθολογικοποιεί τους ομόφυλους γονείς ως πιθανούς ή εν ενεργεία κακοποιητικούς, υπεργενικεύει μία υπόθεση που ναι μεν είναι υπαρκτή αλλά ταυτόχρονα εντελώς αναπόδεικτη αφού αγνοεί πως οι εγκληματικές πράξεις σε βάρος των παιδιών δεν είναι αποτέλεσμα ούτε και μπορεί να συσχετιστεί άμεσα με το φύλο των γονέων. Ένα ετεροφυλόφιλο ζευγάρι έχει ακριβώς τις ίδιες πιθανότητες να φερθεί κακοποιητικά στο παιδί του όπως κάθε ομόφυλο.

Αξίζει, βέβαια, να λεχθεί ότι παιδιά των ομόφυλων ζευγαριών δεν αποτελούν προϊόν ατυχήματος. Αντίθετα, τα καταγεγραμμένα ποσοστά ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης στα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια ανέρχονται περίπου στο 50% σήμερα. Η θέληση των ομόφυλων γονιών να μεγαλώσουν ψυχικά και σωματικά υγιή και όχι στιγματισμένα παιδιά είναι αδιαμφισβήτητη επιλογή που ενέχει ωριμότητα, υπευθυνότητα και αφοσίωση.

Είναι αβάσιμο και αναληθές το να πιστεύουμε πως επειδή κάποιος άνθρωπος είναι γκέι (τρανς, ίντερσεξ κ.α.) είναι απαραίτητα και κακός ή κακοποιητικός γονέας. Πριν ακόμα από τις ικανότητες ενός γονέα θα πρέπει να διαμορφώσουμε εκείνο το περιβάλλον και τις συνθήκες που θα επιτρέπουν σε έναν γκέι γονέα να μεγαλώσει με ασφάλεια και δίχως προκατάληψη τα παιδιά του.

Η σεξουαλικότητα και ο σεξουαλικός προσανατολισμός, τελικά, δεν καθορίζουν τις ικανότητες ενός γονέα και της οικογένειας που εκείνος θα χτίσει συναινετικά. Αντίθετά, η απάντηση στο τι κάνει έναν γονέα καλό είναι η αγάπη, η προσοχή, η φροντίδα και η υποστήριξη που δίνει στο παιδί του. Ωστόσο, είναι κρίσιμο να σημειωθεί πως ο Ελληνικός νόμος από πλευράς του νομιμοποιεί τη διάκριση σε βάρος ΛΟΑΤΚΙΑ+ (και όχι μόνο) γονέων που συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης. Ειδικότερα και βάσει του 4356/2015, δεν προβλέπεται η από κοινού τεκνοθεσία. Εάν, πάλι, ένας από τους δύο αποκτήσει βιολογικό τέκνο, με βάση το νόμο, ο άλλος σύντροφος δεν έχει απολύτως κανένα δικαίωμα στο παιδί. Η άρνηση του νόμου να επιτρέψει τη δυνατότητα αναγνώρισης και των δύο ανθρώπων που το συνάπτουν ως γονείς, δημιουργεί με τη σειρά του σειρά κωλυμάτων αναφορικά με τη ζωή του παιδιού και τα δικαιώματα και ευκαιρίες παροχής νόμιμης στήριξης των γονέων ως προς αυτό.

Παρά τις αντιστάσεις του νόμου και την προκατάληψη της κοινωνίας, είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε την πρόοδο που γίνεται στην κοινωνία μας και τον καθημερινό αγώνα που δίνεται από ΛΟΑΤΚΙΑ+ γονείς και συμμάχους να εξασφαλίσουν ορατότητα και αποδοχή για τις ομόφυλες οικογένειες και ειδικότερα για τα παιδιά τους. Ομόφυλοι γονείς, συνεχίστε να δίνετε το παράδειγμα, συνεχίστε να καταρρίπτετε τους “κανόνες” και τα στεγανά της πατριαρχίας.

Το σημερινό άρθρο δεν μπορεί παρά να κλείσει με ένα υπέροχο βίντεο αφιερωμένο σε όλους τους ΛΟΑΤΚΙΑ+ γονείς και τα απίθανα παιδιά τους.

Πηγή: authorsgr.com