Γιάννης Σαρρής: «Η υπόθεση του Λόφου Καστέλλι ανοίγει ένα δρόμο λειτουργίας στο ΔΣ Χανίων για όποιον μπορεί να τον δει»

fΤη συνέντευξη πήρε η Ζωή Γεωργούλα

Πριν μία εβδομάδα, το Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων πήρε μια απόφαση, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του ΓΠΣ, που μεταξύ άλλων εισηγείται ο Λόφος Καστέλλι να έχει χρήση κοινωφελών λειτουργιών δημόσιου χαρακτήρα. Η απόφαση αυτή από άλλους καλωσορίστηκε, από άλλους επιχειρήθηκε να αποδυναμωθεί και σίγουρα για κάποιους έθεσε σοβαρά εμπόδια. Το CretanLeft μίλησε με τον δημοτικό σύμβουλο και επικεφαλής της δημοτικής κίνησης Πρωτοβουλία Πολιτών – Πρώτα ο Άνθρωπος, Γιάννη Σαρρή, έναν άνθρωπο που επί χρόνια επιχειρεί κινηματικά αλλά και με τον θεσμικό του ρόλο να προωθήσει το στόχο της μη ξενοδοχοποίησης των κτιρίων – μνημείων του Λόφου Καστέλλι, μέσα από τη συμμετοχή του σε συλλογικότητες και με πρόταγμα το διάλογο. Ο Γιάννης Σαρρής μας εξηγεί γιατί η απόφαση αυτή του ΔΣ αποτελεί ένα σημαντικό πολιτικό βήμα και γιατί ο τρόπος με τον οποίο το ΔΣ Χανίων έφτασε σε αυτή ανοίγει ένα δρόμο λειτουργίας για όποιον μπορεί να τον δει.

Ας δούμε με μεγαλύτερη σαφήνεια τι ακριβώς αποφάσισε το Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων την περασμένη Παρασκευή σχετικά με την Παλιά Πόλη και το Λόφο Καστέλλι.

Στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ), ο Δήμος Χανίων προτείνει χρήσεις γης συνολικά για την Παλιά Πόλη των Χανίων. Μέχρι σήμερα, αυτό που ίσχυε ήταν μια γενικευμένη ασάφεια, που προσδιοριζόταν από ένα πολύ παλιό Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο και από δύο Κανονιστικές του ΔΣ. Επανειλημμένα στο Δημοτικό Συμβούλιο έρχονται εισηγήσεις για κατ’ εξαίρεση αδειοδοτήσεις που εκμεταλλεύονται το θολό τοπίο. Καρπός αυτής της κατάστασης είναι μια Παλιά Πόλη μονοχρηστική, με κύριο άξονα τον τουρισμό, με συνέπειες στην ποιότητα ζωής των μόνιμων κατοίκων, οι οποίοι πλέον δεν μπορούν να κοιμηθούν, να παρκάρουν, να ασκήσουν τις κοινωνικές λειτουργίες της καθημερινότητας, με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν την Παλιά Πόλη και αυτή να κινδυνεύει να μείνει ένα αδειανό κέλυφος. Η τωρινή εισήγηση είναι ξεκάθαρη κα προτείνει συγκεκριμένες χρήσεις συνολικά στην Παλιά Πόλη, με βάση το πόρισμα της επιτροπής που κατατέθηκε στον πρώην δήμαρχο, τον Δεκέμβρη του 2017, και που θεώρησε καλό να απαξιώσει την προσπάθεια των μελών της, καταχωνιάζοντας την στα συρτάρια του.

Όσον αφορά ειδικότερα την ιδιοκτησία του Πολυτεχνείου στο Λόφο Καστέλλι με τα κτίρια των κηρυγμένων Μνημείων, ως τμήμα της Παλιάς Πόλης, η πρόταση της δημοτικής αρχής, η οποία ψηφίστηκε με μεγάλη πλειοψηφία από το ΔΣ, προβλέπει Κοινωφελείς Λειτουργίες, δηλαδή μόνο λειτουργίες που είναι δημόσιου χαρακτήρα και κατά συνέπεια δεν επιτρέπει τη δημιουργία ξενοδοχείου έστω και μίας κλίνης. Αυτή η εισήγηση κατοχυρώνει την άποψη της τοπικής κοινωνίας, όπως εκφράζεται πλέον και μέσω του ΔΣ Χανίων, ότι τα κτίρια που βρίσκονται στο Λόφο Καστέλλι θα έχουν δημόσιο χαρακτήρα. Για την υπόλοιπη περιοχή πέριξ του Λόφου Καστέλλι προτείνεται χρήση Αμιγούς Κατοικίας, χρήση ήπια και συμβατή με τα δεδομένα της γειτονιάς, που ακόμα κατοικείται από μόνιμους κατοίκους. Ωστόσο, για τον ίδιο τον Λόφο και τα κτίρια – μνημεία που βρίσκονται εκεί, δεν θα μπορούσε να προκριθεί η Αμιγής Κατοικία, διότι δεν περιλαμβάνει δομές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και άρα τα κτίρια θα ήταν άχρηστα για το Πολυτεχνείο Κρήτης. Τα ίδια τα κτίρια, η ιστορία τους και η σημασία τους ως τοπόσημο για την πόλη υπαγορεύουν τον ειδικό χαρακτηρισμό της χρήσης και δεν υπάρχει καμία νομοθεσία που να μην το επιτρέπει αυτό.

Ποια είναι η σημασία και η ισχύς αυτής της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου Χανίων; Κάποιοι προσπάθησαν να την αποδυναμώσουν δημόσια λέγοντας ότι πρόκειται απλώς για μια γνωμοδότηση που μπορεί να παρακαμφθεί.

Οι φωνές που υποβαθμίζουν τη σημασία της απόφασης αυτή του ΔΣ στην ουσία απαξιώνουν τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και του Δήμου Χανίων στην αναθεώρηση του ΓΠΣ και ουσιαστικά παραχωρούν το δικαίωμα της διαβούλευσης και της απόφασης για τα ζητήματα των χρήσεων γης στην κυβέρνηση, υποστηρίζοντας ότι εκείνοι θα πρέπει να αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς. Παρότι πρόκειται για εισηγητική απόφαση, αφού βάσει νομοθεσίας αυτή ήταν και είναι η φύση της, και η τελική απόφαση παίρνεται κατά ένα τμήμα από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και κατά ένα τμήμα από το αρμόδιο υπουργείο, αποτελεί πολύ σημαντική νίκη. Γιατί παρέχει μια απαραίτητη θεσμική βάση σε έναν ευρύ και διαρκή αγώνα, κινηματικό και θεσμικό, για μια οριστική ξεκάθαρη λύση, που δεν είναι μια τυχαία λύση αλλά αυτή που επιδιώκαμε. Από εκεί και πέρα, το ζήτημα είναι πολιτικό: όποιος τολμήσει να αγνοήσει και να παρακάμψει τη γνώμη της τοπικής κοινωνίας, η οποία ρητά εκφράστηκε με το δημοκρατικά εκλεγμένο όργανό της, το ΔΣ, θα χρειαστεί να κάνει ένα μικρό πραξικόπημα. Και θα χρεωθεί πολιτικά αυτήν την επιλογή.

Από δώ και πέρα, το ζήτημα είναι πολιτικό:
όποιος τολμήσει να αγνοήσει και να παρακάμψει
τη γνώμη της τοπικής κοινωνίας,
η οποία ρητά εκφράστηκε με το δημοκρατικά εκλεγμένο
όργανό της, το ΔΣ, θα χρειαστεί
να κάνει ένα μικρό πραξικόπημα.

Είναι γεγονός ότι η υπεράσπιση των μνημείων στο Λόφο Καστέλλι ενάντια στην ξενοδοχοποίηση συσπείρωσε πολύ και ετερόκλητο κόσμο.

Από το 2017, ο πρώην πρύτανης επιχείρησε να πολώσει την τοπική κοινωνία εισάγοντας το αποπροσανατολιστικό δίλημμα «κατάληψη ή ξενοδοχείο» για να προωθήσει τα σχέδια του για πολιτική καριέρα με την εμπορευματοποίηση των κτιρίων – μνημείων στο Λόφο Καστέλλι, ιδιοκτησίας του Πολυτεχνείου. Ως δημοτική κίνηση έχουμε την αρχή να μην λέμε «μόνο εμείς». Εν προκειμένω ήμασταν όμως από τους πρώτους που σηκώσαμε εξ αρχής αυτό το ζήτημα. Με ανακοινώσεις, εκδηλώσεις και τοποθετήσεις προσπαθήσαμε να ανοίξουμε το δημόσιο διάλογο στην ουσία του ζητήματος που είναι «ξενοδοχείο ή δημόσιος χώρος, προσβάσιμος σε όλους, συμβατός με την ιστορία των κτιρίων». Συμμετείχαμε στις μαζικές και αγωνιστικές κινητοποιήσεις που συνέβαλαν καθοριστικά στην κοινή προσπάθεια. Κομβικό ρόλο έπαιξε η δημιουργία της «Πρωτοβουλίας Πολιτών Ενάντια στην Ξενοδοχοποίηση των Μνημείων στο Λόφο Καστέλλι», στην οποία συμμετείχαν πολίτες από ένα μεγάλο φάσμα κοινωνικών και πολιτικών χώρων. Μεταξύ μας υπήρχαν και υπάρχουν διαφορές πολιτικές, ακόμα και στο πώς εννοούμε την ανάπτυξη, αλλά όλοι θεωρούμε ότι αποτελεί προσβολή και ύβρη η ξενοδοχοποίηση του μνημείου. Στο πλαίσιο αυτής της Πρωτοβουλίας έγιναν κινήσεις με σημαντική συμβολή στην επίτευξη του κοινού στόχου. Όπως το γεγονός ότι επιστημονικοί σύλλογοι (τοπογράφων, πολιτικών μηχανικών, αρχιτεκτόνων, ΤΕΕ τΔΚ) αλλά και 33 καθηγητές του Πολυτεχνείου δημοσίευσαν ανακοινώσεις με τις οποίες δήλωσαν την αντίθεσή τους στο σχέδιο ιδιωτικοποίησης του Λόφου Καστέλλι και δημιουργήθηκε ένα ισχυρό μέτωπο.

Ο ρόλος της δημοτικής αρχής και ειδικότερα των δημοτικών παρατάξεων που συμμετέχουν στο ΔΣ, ποιος ήταν σε όλη αυτήν την περίοδο;

Στις πρώτες τοποθετήσεις της για το Λόφο Καστέλλι, η δημοτική αρχή επικαλέστηκε το αυτοδιοίκητο του Πολυτεχνείου, το οποίο κανείς δεν αμφισβήτησε εν γένει. Έκτοτε η πρακτική αρκετών παρατάξεων, και από τον λεγόμενο προοδευτικό χώρο, ήταν να τοποθετούν τη δημοτική αρχή απέναντί τους. Πρακτική που συνδέεται με παθογένειες παλιές που ταλανίζουν τον προοδευτικό χώρο. Είναι η πρακτική εκείνη που θέλει όποιον διαφωνεί έστω και ελάχιστα με τη δική τους άποψη, να τον χαρακτηρίζουν αντίπαλο και να τον αναγκάζουν να αποδεικνύει ότι δεν είναι ελέφαντας. Είναι η πρακτική που στοχεύει στην κομματική προβολή και την αναγωγή της δικής τους προσπάθειας ως της μόνης επαναστατικής. Από το 2017 που τέθηκε το ζήτημα των κτιρίων – μνημείων του Λόφου Καστέλλι μέχρι το 2020, το ΔΣ Χανίων δεν κατάφερε να βγάλει ούτε μία απόφαση σχετική. Τον Σεπτέμβριο του 2020 καταθέσαμε ένα ψήφισμα, το οποίο έλεγε ρητά ότι θέλουμε η περιοχή να έχει δημόσιο χαρακτήρα και να μην γίνει ξενοδοχείο. Χαρακτηριστικό της κατάστασης και των διαθέσεων είναι το πνεύμα εκείνης της συνεδρίασης. Ενώ η διαδικασία προχωρούσε κανονικά, μετά από ώρες συζήτησης και με τα νεύρα τεντωμένα, με διαδικαστικά κόλπα επιχειρήθηκε από κάποιες παρατάξεις να δυναμιτιστεί το ψήφισμα, άλλοι ζητώντας να φύγει η διατύπωση για το ξενοδοχείο και να μείνει εκείνη που ζητά αξιοποίηση με δημόσιο χαρακτήρα και άλλοι απαιτώντας να μείνει, διαφορετικά δεν θα το συνυπέγραφαν. Εμείς κρίναμε ότι ήταν πρώτιστο συμφέρον για την επίτευξη του στόχου να βγει για πρώτη φορά ένα κοινό ψήφισμα, έστω κι αν δεν ήταν επακριβώς διατυπωμένο όπως το καταθέσαμε, αλλά ωστόσο θα εξέφρασε τη βούληση του ΔΣ να υπερασπιστεί το δημόσιο χαρακτήρα του Λόφου Καστέλλι. Και ήταν ακριβώς έτσι, διότι και όταν η εταιρεία, που θέλει να χτίσει ξενοδοχείο στο Λόφο, έστειλε στους δημοτικούς συμβούλους εκβιαστική επιστολή, αλλά και όταν θέλαμε να αποκρούσουμε την εκδοχή της χρήσης Γενικής Κατοικίας για την αναθεώρηση του ΓΠΣ (που προβλέπει κοινωφελείς λειτουργίες αλλά και από ιδιωτικό φορέα), σταθήκαμε σε εκείνη τη διατύπωση για το δημόσιο χαρακτήρα, που ήταν ψηφισμένη και αποτελούσε τετελεσμένα διατυπωμένη βούληση, για να υπερασπιστούμε τον κοινό στόχο. Κάποιοι μάλιστα έφτασαν να μας κατηγορήσουν δημόσια ότι με αυτήν την, πλέον αποδεδειγμένα επωφελή, στάση μας στην περίπτωση του ψηφίσματος απεμπολήσαμε το στόχο της υπεράσπισης των μνημείων…

Για την επίτευξη του στόχου
χρειάζεται να ανιχνεύεις κάθε φορά ποιοι μπορεί
να είναι οι εν δυνάμει σύμμαχοι και όχι
να βαφτίζεις τον διαφορετικό, εχθρό.

Φτάνοντας στην παρούσα συζήτηση που αφορούσε την εισήγηση για τις χρήσεις γης στην Παλιά Πόλη, εμείς δεν θεωρήσαμε ότι η δημοτική αρχή είναι απέναντι στη θέση μας και το συμφέρον της κοινωνίας. Επρόκειτο εξαρχής για ένα πολιτικό ζήτημα για το οποίο η κυβερνητική Νέα Δημοκρατία είχε πάρει θέση υπέρ της ιδιωτικοποίησης, υπέρ της εκποίησης του Λόφου Καστέλλι. Ξέραμε λοιπόν ότι εάν δεν επιχειρούσαμε να πείσουμε με επιχειρήματα και διάλογο τη δημοτική αρχή για τους λόγους για τους οποίους χρειάζεται να προταχθεί η Αμιγής Κατοικία και οι Κοινωφελείς Λειτουργίες, δεν θα καταφέρναμε να έχουμε μια ευρεία πλειοψηφία. Συζητήσαμε με όλες τις παρατάξεις, αρχής γενομένης με την παράταξη του δημάρχου. Οι πλειοψηφίες απαιτούν διάλογο, πειθώ, προσήλωση και ανοιχτό νου, και το γεγονός ότι για πρώτη φορά μετά από 4 χρόνια το ΔΣ πήρε ξεκάθαρα θετική θέση για το θέμα αποτελεί σημαντική νίκη και θεωρούμε ότι η στάση της δημοτικής αρχής έχει θετικότατο πρόσημο [στο τέλος του κειμένου παρατίθεται η εισήγηση – ενημερωτικό σημείωμα με τις απόψεις του αντιδημάρχου της Υπηρεσίας Δόμησης σχετικά.]

Η Πρωτοβουλία Πολιτών – Πρώτα ο Άνθρωπος έχει κατηγορηθεί κάποιες φορές ότι στηρίζει τη δημοτική αρχή, αν και μη συνεργαζόμενη. Πώς απαντάς σε τέτοιες μομφές, αν τις θεωρείς τέτοιες;

Ως δημοτική παράταξη ψηφιστήκαμε να συμμετέχουμε στο ΔΣ Χανίων από το 2014, για να συμβάλλουμε στη λύση προβλημάτων και όχι να κάνουμε αντιπολίτευση χωρίς αρχές, ιεραρχώντας ως κυρίαρχη την επικοινωνιακή προπαγάνδα, αδιαφορώντας για τα προβλήματα, με στόχο τη δημιουργία εντυπώσεων για να φθείρουμε τον εκάστοτε δήμαρχο και να πάρουμε τη θέση του. Πάντα είχαμε και έχουμε μία βασική αρχή: να μπορούμε να εκπληρώνουμε και να πραγματώνουμε τον λόγο για τον οποίο βρισκόμαστε εκεί, όταν γίνεται μια προσπάθεια για την προώθηση κάποιας θέσης με την οποία συμφωνούμε, να την στηρίζουμε και να την υπερψηφίζουμε. Ο στόχος ήταν και είναι για κάθε κρίσιμο ζήτημα που αφορά την τοπική κοινωνία να συμβάλουμε στη λύση του. Για την επίτευξη αυτού του στόχου χρειάζεται να ανιχνεύεις κάθε φορά ποιοι μπορεί να είναι οι εν δυνάμει σύμμαχοι και όχι να βαφτίζεις τον διαφορετικό, εχθρό. Η υπόθεση του Λόφου Καστέλλι τελικά ανοίγει ένα δρόμο λειτουργίας στο ΔΣ Χανίων για όποιον μπορεί να τον δει.

Όπως σωστά ανέφερες, αρχικά ο πρώην πρύτανης χρησιμοποίησε την κατάληψη που υπήρχε στο κτίριο της πρώην Μεραρχίας ως εργαλείο αποπροσανατολισμού. Η κατάληψη εκκενώθηκε βιαίως στο πλαίσιο του γενικότερου δόγματος «νόμος και τάξη». Τα κτίρια παρέμειναν για 9 μήνες εγκαταλελειμμένα με αστυνομική φύλαξη, συρματοπλέγματα και κάμερες να τα «φυλούν». Σήμερα έχει γίνει ειρηνική ανακατάληψη του κτιρίου. Θα ήθελες να κάνεις ένα σχόλιο για αυτό το χρονικό;

Καταρχήν ως δημοτική κίνηση θεωρούμε ότι οι καταλήψεις είναι μια μορφή πάλης. Ως μορφή αγώνα έχουν αρχή, μέση και τέλος και δεν περιορίζονται ή ταυτίζονται αποκλειστικά με ένα κτίριο ή με μια περιοχή. Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι η κατάληψη Rosa Nera όσα χρόνια λειτούργησε στο Λόφο Καστέλλι, χωρίς να επιχειρώ να κάνω αγιογραφίες ή να κλείσω τα μάτια σε λάθη, ήταν ένας πλούτος για την τοπική κοινωνία. Πραγματοποίησε πλήθος δράσεων πολιτικών, πολιτιστικών, για παιδιά, για νέους. Αποτέλεσε χώρο συμμετοχικής κοινότητας για πολλούς νέους ανθρώπους που αναζητούν τρόπο έκφρασης και δημιουργίας, σε χώρους αυτοοργανωμένους, με αμεσοδημοκρατική λειτουργία, που νιώθουν να πνίγονται μέσα στην εμπορευματοποιημένη συνθήκη που ζούμε. Όταν μπήκε το ψευδοδίλημμα από τον πρώην πρύτανη έπρεπε, κατά τη γνώμη μου, η ίδια η κατάληψη να βγει και να πει ότι θέλουμε ο Λόφος να παραμείνει με δημόσιο χαρακτήρα και ελεύθερη πρόσβαση και ότι το μέλλον του δεν είναι ταυτισμένο με την κατάληψη αλλά με τα συμφέροντα της πλειοψηφίας της τοπικής κοινωνίας. Να αποδυναμώσει από την πλευρά της το ψευδοδίλημμα του πρώην πρύτανη. Η ειρηνική επανακατάληψη των κτιρίων μετά τη βίαιη εκκένωση και αστυνόμευση του χώρου, βεβαίως και δεν αποτελεί λύση, αλλά υπογραμμίζει ένα σημαντικό γεγονός: την ανάγκη κυρίως νέων ανθρώπων να βρουν ένα χώρο έκφρασης και δημιουργίας. Ο Δήμος Χανίων χρειάζεται να συμβάλει στη εξεύρεση λύσης που να καλύπτει αυτήν την ανάγκη.
Τα μνημεία η ιστορία και η πολιτιστική κληρονομιά δεν αποτελούν λάφυρο κανενός και δεν εγκαταλείπονται στο έλεος των φθορών που προκαλεί ο χρόνος. Η οριστική απάντηση για τη χρήση των κτιρίων είναι το επόμενο βήμα και θα είναι καρπός ενός διαλόγου του Πολυτεχνείου με τους φορείς και τους δημότες, ώστε να έχουμε μια σταθερή, αδιαμφισβήτητη και οριστική λύση προς όφελος της κοινωνίας συμβατή με τον χαρακτήρα του Πολυτεχνείου και τα μνημεία.

Ακολουθήστε το CretanLeft στο facebook

* * *

Εισήγηση – ενημερωτικό σημείωμα
με τις απόψεις του αντιδημάρχου της Υπηρεσίας Δόμησης
σχετικά με τη χρήση γης του Λόφου Καστέλλι