Η καταστροφή ως ευκαιρία αποκόμισης αισχρού κέρδους

Του Τριαντάφυλλου Κούρα

Η επέλαση του τυφώνα Άιντα στις ΗΠΑ με τραγικές συνέπειες, μας θυμίζει έναν άλλον, παρόμοιας ισχύος, καταστροφικότητας και φονικότητας τυφώνα το 2005, τον Κατρίνα, που άφησε πίσω του 1.833 νεκρούς, δεκάδες χιλιάδες κατεστραμμένα σπίτια, εκατοντάδες υποδομές και εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες που έκαναν χρόνια να ορθοποδήσουν. 
Πέραν αυτού όμως, συνέβη κάτι που αποτέλεσε μοναδικότητα στα χρονικά των ΗΠΑ, αφού ήταν ένα πείραμα που έλαβε χώρα για πρώτη φορά εντός των ΗΠΑ, με την “ευκαιρία” του “σοκ” της καταστροφής απ’ τον τυφώνα Κατρίνα αλλά και με την καταλυτική ταχύτητα που χτύπησε ο τυφώνας: η μεταρρύθμιση του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος της Πολιτείας της Λουιζιάνας και δη αυτό της μεγαλύτερης πόλης της, της Νέας Ορλεάνης. Μέσα σε μόλις 19 μήνες…

Πριν απ’ τον τυφώνα Κατρίνα στη Νέα Ορλεάνη υπήρχαν 123 δημόσια σχολεία μετά τον τυφώνα μόνο 3.

Πριν απ’ τον τυφώνα Κατρίνα στη Νέα Ορλεάνη υπήρχαν 7 επιδοτούμενα ιδιωτικά σχολεία μετά τον τυφώνα 31.

Ο “θειος Μίλτι” όπως αποκαλούσαν τον γκουρού του νεοφιλελευθερισμού της περιβόητης Σχολής του Σικάγου Μίλτον Φρίντμαν, είδε την απαράμιλλη ευκαιρία. Την είχε χρησιμοποιήσει ήδη άλλωστε δεκάδες φορές στο παρελθόν, τις περισσότερες φορές αρπάζοντάς την, αν όχι υποδαυλίζοντάς την, όπως στις χούντες των χωρών της Νότιας Αμερικής των Φιλιππίνων, του Ιράκ κ.τ.λ., ώστε να επιβάλει το νεοφιλελεύθερο δόγμα του, κατά το οποίο εκτός της εθνικής άμυνας, της δημόσιας ασφάλειας και της εξωτερικής πολιτικής, όλα τα υπόλοιπα έπρεπε να είναι αντικείμενο επιχειρηματικής δράσης και εκμετάλλευσης απ’ τον ιδιωτικό τομέα.

Έτσι λοιπόν βρήκε την ευκαιρία του σοκ που προκάλεσε η καταστροφή του τυφώνα να εφαρμόσει το πείραμα της ραγδαίας ιδιωτικοποίησης του δημόσιου συστήματος παιδείας της Πολιτείας της Λουιζιάνας, με προεξάρχον αυτό της Νέας Ορλεάνης, με τη στήριξη και του Προέδρου Τζωρτζ Μπους του δεύτερου. Αντί λοιπόν η Πολιτεία να ανοικοδομήσει τα κατεστραμμένα σχολεία, δόθηκαν κουπόνια τα οποία οι μαθητές χρησιμοποίησαν, ώστε να εγγραφούν σε ιδιωτικά σχολεία με πολλαπλάσιο δημόσιο κόστος για τον Π/Υ της Λουιζιάνας. Ο μόνος άλλος τρόπος ήταν τα παιδιά να φοιτήσουν σε τόπο μακριά απ’ το δικό τους και τους οικείους τους, πράγμα επίσης πολύ δαπανηρό και για τους οικείους τους, που στην μεγάλη πλειοψηφία τους ακόμα και χωρίς τις συνέπειες του τυφώνα, οικονομικώς θα τους ήταν εξαιρετικώς δύσκολο. Ανοικοδομήθηκαν ταχέως μόνο εκείνες οι υποδομές που μπορούσαν να αποφέρουν ταχύτατα κέρδη στους επιχειρηματικούς ομίλους που έπεσαν σαν τις σφήκες στο φρέσκο κρέας.

Ταυτοχρόνως ο Φρίντμαν ισοπέδωσε το ισχυρό συνδικαλιστικό κίνημα του διδασκαλικού προσωπικού μέσω απολύσεων, μετατάξεων και προσλήψεων με υποτυπώδη μισθό στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια αλλά και το υπάρχον πρόγραμμα ανέγερσης επιδοτούμενων δημόσιων κατοικιών που αντικαταστάθηκε με πρόγραμμα επιδοτούμενης ανέγερσης ιδιωτικών κατοικιών σε επιχειρηματίες, κατοικίες που θα αγοράζονταν από όσους είχαν τη δυνατότητα αγοράς αυτών των κατοικιών.

Ο κανόνας επιβολής του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού είναι ένας: χρησιμοποίησε ο,τιδήποτε προκαλεί σοκ στον πληθυσμό ενός λαού, από μια μείζονα φυσική καταστροφή, μια χούντα, έναν πραγματικό, έναν εμφύλιο ή έναν ισοπεδωτικό οικονομικό πόλεμο, μια πανδημία ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αντιδράσεις του εμβρόντητου λαού που δε θα αντιληφθεί τις συνέπειες των “μεταρρυθμίσεων” παρά μόνο όταν θα είναι πλέον πολύ αργά.

Έτσι και στην πατρίδα μας. Η πανδημία του κορονοϊού αποτέλεσε το τέλειο προπέτασμα καπνού για την ακρονεοφιλελεύθερη Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, ώστε να νομοθετήσει, με πρακτικές αμφιβόλου συνταγματικότητας, ισοπεδωτικές “μεταρρυθμίσεις” που αφορούν στην παιδεία, στα εργασιακά, ασφαλιστικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα αλλά και στο δικαίωμα στην ιδιόκτητη κατοικία μέσω του Πτωχευτικού Κώδικα, εις βάρος του συνόλου του ελληνικού λαού και προς όφελος λίγων ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων.

Οι καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου ενίσχυσαν ακόμα περισσότερο αυτό το σοκ του λαού, δίνοντας μια ακόμα μεγαλύτερη ώθηση στην “ευκαιρία” εκμετάλλευσης και αποκόμισης γρήγορου κέρδους, μέσω της ανάταξης των κατεστραμμένων περιοχών από ιδιωτικά συμφέροντα με, όπως έγινε και εν μέσω πανδημίας, αμφιβόλου νομιμότητας τάχιστες διαδικασίες απευθείας αναθέσεων σε “κολλητούς” κάθε είδους.

Το μοναδικό ανάχωμα μπροστά σ’ αυτόν τον ήδη ενσκήψαντα νεοφιλελεύθερο κυβερνητικό ορυμαγδό στην πατρίδα μας, είναι ο ίδιος ο σοκαρισμένος λαός που πλέον έχει ξεπεράσει το αρχικό του σοκ και έχει αρχίσει ν’ αντιδρά, με όλο και μεγαλύτερη αμφισβήτηση σχεδόν όλων των πολιτικών της παρούσας Κυβέρνησης.

Οι μηχανισμοί επιβολής όμως αυτών των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, έχουν ιστορία εφαρμογής τους σχεδόν μισό αιώνα, με αποτέλεσμα οι κάθε είδους κυβερνήσεις, ακόμα και δημοκρατικώς εκλεγμένες όπως αυτή της Θάτσερ και του Ρήγκαν, να γνωρίζουν ήδη τον τρόπο καταστολής λαϊκών αντιδράσεων με σκοπό να κερδίσουν τον απαιτούμενο χρόνο, ώστε να εδραιωθούν και να γίνουν λαϊκώς αποδεκτές το περισσότερο δυνατό οι “αναπόφευκτες μεταρρυθμίσεις”. Περιμένετε λοιπόν σφοδρή καταστολή των αντιδράσεων από ένα ήδη ενισχυμένο αστυνομοκρατούμενο κράτος….

Είναι το επόμενο βήμα που χρησιμοποίησαν παγκοσμίως οι κατέχοντες την εξουσία “μεταρρυθμιστές” για να επιβάλλουν τις νεοφιλελεύθερες “μεταρρυθμίσεις” τους…

ΥΓ. Το ό,τι έχει αποδειχθεί πως σχεδόν σε όλες τις χώρες που εφαρμόστηκαν αυτά τα νεοφιλελεύθερα παγκοσμιοποιημένα προγράμματα άφησαν πίσω τους έναν φτωχοποιημένο, αν όχι κυριολεκτικώς ρημαγμένο λαό, με τις πολυεθνικές που εκμεταλλεύτηκαν αυτήν την ευκαιρία να έχουν βγάλει αμύθητα κέρδη σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, το ότι ακόμα και οι G20 αποδέχτηκαν και ψήφισαν προσφάτως την πρόταση του Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν για φορολόγηση των κερδών των πολυεθνικών παγκοσμίως με τουλάχιστον 15% στον τόπο παραγωγής του κέρδους, δεν πτοεί την ιδεοληπτική πολιτική του αμερικανοσπούδαστου (και τριπτυχιούχου) πρωθυπουργού μας για την ετεροχρονισμένη εφαρμογή αυτού του απαξιωμένου και αποδεδειγμένως αποτυχημένου πλέον οικονομικού μοντέλου.

Θα αποτύχει κι αυτός…

Με ποιο κόστος είναι το ερώτημα…

Βιβλιογραφία

“The promise of vouchers”, WSJ

“The Katrina hurricane”, Wikipedia

“The Shock Doctrine”, Naomi Klein

“Not for Turning: The Life of Margaret Thatcher”, Robin Harris.